Ειδικός φόρος κατανάλωσης σε προϊόντα καπνού
Ειδικός φόρος κατανάλωσης σε προϊόντα καπνού
Ο νόμος 2960/2001 (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας) αποτελεί το βασικό νομοθετικό πλαίσιο που προβλέπει την επιβολή Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ) στα διάφορα προϊόντα βιομηχανοποιημένων καπνών, τα οποία διακρίνονται σε τέσσερις (4) κατηγορίες:
α) τα τσιγάρα,
β) τα πούρα και τα πουράκια,
γ) ο λεπτοκομμένος καπνός που προορίζεται για την κατασκευή χειροποίητων (στριφτών) τσιγάρων και
δ) τα άλλα καπνά για κάπνισμα.
Περαιτέρω, στο άρθρο 95 του άνω νόμου προσδιορίζεται η έννοια της κάθε μιας από αυτές τις τέσσερις κατηγορίες, ενώ στο άρθρο 102 προβλέπονται και εξαιρέσεις από την επιβολή του Ε.Φ.Κ σε ειδικές περιπτώσεις.
Έτσι, στην έννοια του λεπτοκομμένου καπνού που προορίζεται για την κατασκευή χειροποίητων τσιγάρων εμπίπτει ο κομμένος ή κατ’ άλλον τρόπο τεμαχισμένος καπνός, φιλαρισμένος (νηματοποιημένος) ή πεπιεσμένος σε πλάκες, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάπνισμα χωρίς μεταγενέστερη βιομηχανική μεταποίηση και του οποίου τουλάχιστον το 25% του βάρους των σωματιδίων καπνού έχει πλάτος κοπής μικρότερο από 1,5 χιλιοστόμετρο ή έχει πλάτος κοπής ίσο προς 1,5 χιλιοστόμετρο ή μεγαλύτερο, εφόσον ο καπνός αυτός πωλείται ή έχει πωληθεί για στρίψιμο τσιγάρων.
Στη δε έννοια των άλλων καπνών για κάπνισμα υπάγονται:
i)ο κομμένος ή κατ’ άλλον τρόπο τεμαχισμένος καπνός, φιλαρισμένος (νηματοποιημένος ) ή πεπιεσμένος σε πλάκες, ο οποίος είναι κατάλληλος για κάπνισμα χωρίς μεταποίηση και
ii) τα συσκευασμένα υπολείμματα καπνού για λιανική πώληση, που δεν εμπίπτουν στις άλλες κατηγορίες βιομηχανοποιημένων καπνών και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κάπνισμα. Ως «υπολείμματα καπνού» νοούνται τα κατάλοιπα των φύλλων καπνού και τα υποπροϊόντα που προέρχονται από την επεξεργασία του καπνού ή την παραγωγή προϊόντων καπνού.
Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 102 Ν. 2960/2001, απαλλάσσονται από τον Ε.Φ.Κ και από κάθε ειδική εισφορά υπέρ τρίτων :
1)τα μετουσιωμένα επεξεργασμένα καπνά που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν στη βιομηχανία ή στην καλλιέργεια δενδροκηπευτικών και τα υπολείμματα βιομηχανοποίησης του καπνού, τα οποία χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 108 (χρήση για γεωπονικούς ή άλλους σκοπούς μετά από αχρήστευση)
2) τα βιομηχανοποιημένα καπνά που προορίζονται αποκλειστικά για επιστημονικές δοκιμές, καθώς και για δοκιμές σχετικές με την ποιότητα αυτών,
3) τα βιομηχανοποιημένα καπνά που ξαναχρησιμοποιούνται από τον καπνοβιομήχανο,
4) τα βιομηχανοποιημένα καπνά που διατίθενται στο εργατοτεχνικό προσωπικό των καπνοβιομηχανιών,
5) τα βιομηχανοποιημένα καπνά που διατίθενται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 68 (χρήση στα πλαίσια διπλωματικών ή προξενικών σχέσεων, χρήση από ένοπλες δυνάμεις, χρήση από αναγνωρισμένους διεθνείς οργανισμούς κλπ).
Περαιτέρω, σε ευρωπαϊκό επίπεδο εφαρμοστέα τυγχάνει η υπ’ αρ. 2011/64/ΕΕ Οδηγία του Συμβουλίου της 21ης Ιουνίου 2011 για τη διάρθρωση και τους συντελεστές του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εφαρμόζονται στα βιομηχανοποιημένα καπνά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η ελληνική εσωτερική έννομη τάξη οφείλει να εναρμονίζεται με τις ευρωπαϊκές οδηγίες. Πράγματι, ο Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας έχει κατά καιρούς τροποποιηθεί για να εναρμονισθεί με όσα ορίζουν οι ευρωπαϊκές νομοθετικές πράξεις. Η νομοθετική εναρμόνιση είναι όμως κάτι τελείως διαφορετικό από τη συμπεριφορά της Διοίκησης ως προς το ίδιο θέμα.
Στην Ελλάδα, λόγω της υψηλής παραβατικότητας που παρατηρείται και που συνδέεται με την αποφυγή καταβολής του Ε.Φ.Κ στα προϊόντα του καπνού, οι αρμόδιες Αρχές διεξάγουν αυστηρούς και συχνούς ελέγχους, ενώ και η Διοίκηση αλλά και τα Δικαστήρια εξαντλούν την αυστηρότητά τους σε διάφορες περιπτώσεις.