Ειδικές άδειες για την προστασία της μητρότητας
Διακρίνουμε τις εξής περιπτώσεις:
Α) Άδεια μητρότητας : όλες οι γυναίκες εργαζόμενες δικαιούνται να λάβουν άδεια τοκετού (ή αλλιώς μητρότητας), προσκομίζοντας στον εργοδότη πιστοποιητικό ιατρού που να βεβαιώνει την πιθανή ημέρα τοκετού.
Η συνολική διάρκεια της άδειας ανέρχεται σε δέκα επτά (17) εβδομάδες, δηλαδή 119 ημερολογιακές ημέρες. Από αυτές οι 56 ημέρες, ήτοι 8 εβδομάδες (άδεια κυοφορίας) πρέπει να χορηγούνται υποχρεωτικά πριν από την πιθανή ημέρα τοκετού και οι υπόλοιπες 63 ημέρες, ήτοι 9 εβδομάδες (άδεια λοχείας) μετά τον τοκετό.
Υπολογισμός : στο διάστημα των 17 εβδομάδων δεν συνυπολογίζεται η ημέρα του τοκετού. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο προγενέστερο από αυτόν που είχε πιθανολογηθεί αρχικά, το υπόλοιπο της άδειας κυοφορίας χορηγείται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό, ώστε να εξασφαλίζεται συνολικά χρόνος άδειας 17 εβδομάδων. Αντίθετα, αν ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε χρόνο μεταγενέστερο από αυτόν που είχε πιθανολογηθεί, ή άδεια των 56 ημερών πριν από τον τοκετό παρατείνεται μέχρι την πραγματική ημερομηνία του τοκετού, χωρίς η παράταση αυτή να έχει ως συνέπεια την αντίστοιχη μείωση του χρόνου λοχείας των 63 ημερών, που πρέπει να χορηγείται υποχρεωτικά μετά τον τοκετό. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, η συνολική διάρκεια της άδειας τοκετού θα υπερβαίνει τις 17 εβδομάδες.
Υποχρεωτικός χαρακτήρας άδειας: Σημειωτέο ότι άδεια μητρότητας έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα και δεν παρέχεται διακριτική ευχέρεια στον εργοδότη για τη χορήγηση. Επίσης, επειδή η άδεια μητρότητας χορηγείται όχι μόνο για να επανέλθει ο οργανισμός της μητέρας στη φυσική του κατάσταση, αλλά κυρίως και για τις αυξημένες φροντίδες που απαιτούνται για την ανατροφή του τέκνου, δεν επιτρέπεται να γίνει διακοπή της άδειας λοχείας (έγγραφο 610/1987 Υπουργείου Εργασίας). Εν ολίγοις, η τήρηση των παραπάνω χρονικών διαστημάτων είναι υποχρεωτική (έτσι και η Εγκύκλιος 738/2015 Υπουργείου Εργασίας).
Β) Περαιτέρω, προβλέπεται άδεια απουσίας -θηλασμού του τέκνου, το πλαίσιο της οποίας έχει ως εξής :
-Βάσει των διατάξεων των από 2002 και 2004 Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.) οι μητέρες εργαζόμενες δικαιούνται, για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας λοχείας, είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα.
Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά 2 ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και σε μία ώρα για 6 επιπλέον μήνες.
-Σημειωτέο ότι την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού, δικαιούται και ο πατέρας, εφόσον δεν κάνει χρήση αυτής η εργαζόμενη μητέρα, προσκομίζοντας στον εργοδότη σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας του παιδιού.
-Η άδεια φροντίδας θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας και δεν πρέπει να προκαλεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις.
-Το ανωτέρω ωράριο θηλασμού και φροντίδας παιδιών δικαιούνται οι εργαζόμενοι με αίτησή τους να το ζητήσουν εναλλακτικά ως συνεχόμενη ισόχρονη άδεια με αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούνται μειωμένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού. Η εναλλακτική αυτή χορήγηση της άδειας προϋποθέτει συμφωνία του εργοδότη και χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά.
-Υπολογισμός : Για τη μετατροπή των ωρών, κατά τις οποίες η τεκούσα δικαιούται να απέχει από την εργασία της μετά τον τοκετό, σε συνεχές χρονικό διάστημα, ακολουθούνται τα εξής : α) Αρχικά από την περίοδο των 30 μηνών αφαιρούνται τα διαστήματα της κανονικής άδειας, οι Κυριακές και όταν πρόκειται για πενθήμερη εργασία και τα Σάββατα, καθώς και οι εξαιρέσιμες γιορτές (εφόσον κατά τα συγκεκριμένα έτη δεν εμπίπτουν με Σάββατο ή Κυριακή), β) επίσης αφαιρούνται και οι ώρες που αντιστοιχούν σε τυχόν άλλες άδειες που εμπίπτουν στο χρονικό διάστημα των 30 μηνών. Στη συνέχεια, ο αριθμός των ημερών που προκύπτει διαιρείται δια του 8, ήτοι όσο και το ωράριο της 5θήμερης εργασίας. Το πηλίκο της διαίρεσης αποτελεί τον αριθμό των εργασίμων ημερών που δικαιούται η τεκούσα, ως ισόχρονη άδεια (έγγραφο 5688/2009 Υπουργείου Εργασίας).
-Ειδικά στην περίπτωση συνδυασμού των παραπάνω με την ειδική εξάμηνη άδεια (άνευ αποδοχών): Σύμφωνα με το άρθρο 142 Ν. 3655/2008, η ασφαλισμένη στο ΙΚΑ (ΕΦΚΑ) μητέρα, δικαιούται, μετά τη λήξη της άδεις λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο, να λάβει ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας 6 μηνών. Η άδεια αυτή χορηγείται μόνο στη μητέρα και όχι και στον πατέρα, όπως η αμέσως προηγούμενη.
Η παραπάνω άδεια χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο, καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση της ετήσιας κανονικής άδειας, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση τις ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.
Η εργαζόμενη μπορεί με αμετάκλητη απόφασή της να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Μπορεί επίσης να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη της, πλην όμως στην περίπτωση αυτή το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.
Ο χρόνος απουσίας από την εργασία με την ειδική αυτή άδεια θεωρείται ως χρόνος πραγματικής εργασίας για τον υπολογισμό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισμό της αμοιβής και της αποζημίωσης επί απόλυσης, αλλά και κάθε δικαιώματος που απορρέει από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας (έγγραφο 2883/577/2013 Υπουργείο Εργασίας).
Ένα ζήτημα που προέκυψε είναι το κατά πόσο η χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, η οποία είναι διαρκείας έξι μηνών, παρατείνει τη χορήγηση της ειδικής άδειας θηλασμού και φροντίδας παιδιού (η οποία είναι διάρκειας τριάντα μηνών) για ίσο χρονικό διάστημα ή αντίθετα, εάν οι έξι μήνες συνυπολογίζονται στο διάστημα των τριάντα μηνών.
Επί του θέματος αυτού εξεδόθη η υπ΄ αριθμόν 124/2018 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία η χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, η οποία είναι διαρκείας έξι μηνών, δεν επηρεάζει τη διάρκεια της ειδικής άδειας θηλασμού και φροντίδας παιδιού και χορηγείται, στην μεν περίπτωση συμφωνίας περί παροχής ισόχρονης με το μειωμένο ωράριο άδειας, αμέσως μετά από αυτήν, στην δε περίπτωση μη λήψης ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, μετά την ειδική άδεια μητρότητας (τοκετού και λοχείας), στη συνέχεια δε, ακολουθεί η ειδική άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιού (μειωμένο ωράριο) διάρκειας τριάντα μηνών ή όπως αλλιώς η άδεια αυτή έχει συμφωνηθεί εναλλακτικά μεταξύ εργαζόμενης(ου) και εργοδότη.
* Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στο συγγραφέα κατά το χρόνο σύνταξης του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταιρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι πελάτης και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.