Σύσταση Εταιρειών
Ομόρρυθμη και ετερόρρυθμη εταιρεία
Όσοι θέλουν να ασκήσουν μία εμπορική δραστηριότητα για πρώτη φορά ή παράλληλα με την κύρια δραστηριότητά τους, επιδιώκοντας κοινό σκοπό με τουλάχιστον άλλον έναν συνεργάτη, έχουν την επιλογή να συστήσουν κάποιου είδους εταιρεία. Τα πλεονεκτήματα της σύστασης μιας εμπορικής εταιρείας είναι α) ότι δημιουργείται ένα ξεχωριστό υποκείμενο δικαίου, το νομικό πρόσωπο, με ειδική περιουσία και β) ότι δημιουργείται μία ενοχική σχέση, ο εταιρικός δεσμός μεταξύ των προσώπων που συμμετέχουν.
Ποιος τύπος εταιρείας όμως είναι καλύτερος για μια επιχείρησή; Όταν πρόκειται για μία εταιρεία με μικρό κεφάλαιο και που βασίζεται στην προσωπική εργασία κάθε εταίρου τότε ο κατάλληλος τύπος είναι μάλλον αυτός της προσωπικής εταιρείας.
Οι προσωπικές εταιρείες είναι εταιρείες στις οποίες δεν αρκεί, αλλά και δεν είναι τόσο πρωταρχικής σημασίας, η συγκέντρωση οικονομικών εισφορών αλλά απαιτείται η διαρκής σύμπραξη και συνεργασία των εταίρων. Στις προσωπικές εταιρείες υπάρχει υποχρέωση πίστης μεταξύ των εταίρων και ισχύει η αρχή της ισότητας, δηλαδή ότι ανεξάρτητα από το ύψος της εισφοράς όλοι οι εταίροι έχουν ίδια δικαιώματα (π.χ. ψήφου, διαχείρισης και εκπροσώπησης, επί των κερδών) και υποχρεώσεις (π.χ. καταβολή εισφοράς, επιμέλεια στη διαχείριση). Επίσης, εάν αποβιώσει, πτωχεύσει ή τεθεί σε δικαστική απαγόρευση κάποιος εταίρος τότε, κατά κανόνα, η εταιρεία λύεται, εκτός αν προβλέπει κάτι άλλο το καταστατικό. Για τη μεταβίβαση των εταιρικών μεριδίων, για την είσοδο ή έξοδο εταίρου από την εταιρεία θα πρέπει να συμφωνούν όλοι οι εταίροι, εκτός αν πάλι ορίζεται κάτι άλλο στο καταστατικό.
Στις προσωπικές εταιρείες το κεφάλαιο χωρίζεται σε μερίδια. Τα μερίδια κάθε εταίρου καθορίζονται από το ποσοστό συμμετοχής του στο κεφάλαιο της εταιρείας. Το ποσοστό συμμετοχής του, αν δεν ορίζεται κάτι άλλο στο καταστατικό, είναι και το ποσοστό συμμετοχής του στα κέρδη και στις ζημίες της εταιρείας.
Οι προσωπικές εταιρείες χωρίζονται σε ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες.
Οι διαφορές μεταξύ ομόρρυθμης και ετερόρρυθμης εταιρείας:
Στην ομόρρυθμη εταιρεία όλοι οι εταίροι είναι ομόρρυθμοι. Στην ετερόρρυθμη εταιρεία είναι αναγκαίο να υπάρχει τουλάχιστον ένας ή περισσότεροι ομόρρυθμοι εταίροι και τουλάχιστον ένας ή περισσότεροι ετερόρρυθμοι εταίροι.
Οι ομόρρυθμοι εταίροι ευθύνονται απεριόριστα και με τη δική τους περιουσία. Δηλαδή αν κάποιος έχει απαίτηση κατά της εταιρείας μπορεί να στραφεί και κατά των περιουσιακών στοιχείων που είναι στο όνομα του ομόρρυθμου εταίρου. Από την άλλη, ο ετερόρρυθμος εταίρος ευθύνεται μόνο για το ποσό της εισφοράς του στο εταιρικό κεφάλαιο και οι δανειστές της εταιρείας δεν μπορούν να στραφούν κατά της προσωπικής του περιουσίας. Με άλλα λόγια η λειτουργία του είναι περισσότερο αυτή του χρηματοδότη.
Επίσης, όταν κάποιος γίνεται ομόρρυθμος εταίρος μιας προσωπικής εταιρείας αποκτά την εμπορική ιδιότητα, για αυτό το λόγο είναι απαραίτητος ο έλεγχος για τυχόν ύπαρξη ασυμβίβαστου στο πρόσωπό του ενδιαφερόμενου. Ένας ετερόρρυθμος εταίρος ανάλογα την περίπτωση δεν είναι απαραίτητα έμπορος με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την άσκηση λοιπών δραστηριοτήτων και την ασφαλιστική του κατάσταση.
Σημαντικό είναι ότι ο ετερόρρυθμος εταίρος δεν μπορεί να κάνει πράξεις εκπροσώπησης και έτσι σε μία ετερόρρυθμη εταιρεία, ο νόμιμος διαχειριστής μπορεί να είναι μόνο ομόρρυθμος εταίρος. Σε περίπτωση δε που ο ετερόρρυθμος εταίρος ενεργήσει πράξεις διαχείρισης – εκπροσώπησης, ακόμα και εάν αυτό προβλέπεται από το καταστατικό της εταιρείας , τότε θα ευθύνεται και ο ίδιος με την προσωπική του περιουσία για τα εταιρικά χρέη.
Τέλος, σε μία ομόρρυθμη εταιρεία η επωνυμία αποτελείται υποχρεωτικά από το επώνυμο τουλάχιστον ενός από τους εταίρους και ακολουθούν τα επώνυμα των άλλων ή οι σχετικές φράσεις (& ΑΦΟΙ, & ΣΙΑ, &ΥΙΟΙ). Στην ετερόρρυθμη εταιρεία είναι υποχρεωτικό να υπάρχει το όνομα τουλάχιστον ενός ομόρρυθμου εταίρου.
Για τη φορολογία των εταίρων των προσωπικών εταιρειών σημαντικό ρόλο παίζει το ποσοστό συμμετοχής τους και η επιχειρηματική αμοιβή, οπότε για ειδικές ρυθμίσεις θα πρέπει να εξετάζεται κάθε περίπτωση χωριστά.
Σε γενικές γραμμές όμως είναι σημαντικό η επιλογή της του τύπου της εταιρείας να γίνει με βάση το βαθμό της προσωπικής συμβολής κάθε εταίρου, καθώς και τα ποσοστά συμμετοχής στο κεφάλαιο, στα κέρδη και στις ζημίες να επιλέγονται με βάση την προσωπική ή περιουσιακή εισφορά στην εταιρεία.
Κατά την σύσταση της εταιρείας και την έναρξη της κοινής επιχειρηματικής δράσης πρέπει να δίνεται πολύ μεγάλη προσοχή στις διατυπώσεις του καταστατικού της και κάθε ένα συμβαλλόμενο μέρος να εκπροσωπείται από τον δικό του δικηγόρο.