Λύση & Εκκαθάριση Εταιρειών
Η λύση των εταιρειών δεν επιφέρει αυτοδικαίως και τη λήξη της νομικής προσωπικότητας της εταιρείας, αλλά οδηγεί την εταιρεία στο στάδιο της εκκαθάρισης όλων των εκκρεμών έννομων σχέσεων της. Συνεπώς, κύρια συνέπεια της λύσης της εταιρείας είναι η αντικατάσταση του παραγωγικού σκοπού της, όπως αυτός προβλέπεται στο καταστατικό της, από το σκοπό της εκκαθάρισης.
Σύμφωνα με το άρθρο 18 Εμπορικού Νόμου το δίκαιο της ομόρρυθμης και της ετερόρρυθμης εταιρείας ρυθμίζεται από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τις εταιρείες (ΑΚ 765 επ.), οι οποίες εφαρμόζονται αναλογικά.
Λόγοι λύσης των εταιρειών:
Σύμφωνα με τα άρθρα 765-775 του Αστικού Κώδικα η εταιρεία λύεται όταν συντρέχει κάποιος από τους εξής προβλεπόμενους λόγους:
- · Έχει παρέλθει ο χρόνος διάρκειας της εταιρείας (αφορά μόνο τις εταιρείες ορισμένου χρόνου).
- · Πραγματοποιήθηκε ο σκοπός της εταιρείας ή υπάρχει αδυναμία πραγματοποίησής του.
- · Υπάρχει σχετική απόφαση των εταίρων.
- · Καταγγελία της εταιρείας.
- · Θάνατος ενός από τους εταίρους.
- · Μείωση του αριθμού των εταίρων της εταιρείας σε έναν.
- · Υποβολή σε δικαστική συμπαράσταση ή πτώχευση ενός εταίρου.
- · Ειδικότερα για τις ετερόρρυθμες εταιρίες, πρόσθετο λόγο λύσης αποτελεί η παύση της ύπαρξης τουλάχιστον ενός ομόρρυθμου εταίρου στην εταιρεία.
Συνέπειες λύσης των εταιρειών:
- · Αντικατάσταση του εταιρικού σκοπού από το σκοπό της εκκαθάρισης.
- · Λήγει η αντιπροσωπευτική και διαχειριστική εξουσία των διαχειριστών της εταιρείας, οι οποίοι αντικαθιστώνται από τους εκκαθαριστές.
- · Οι αξιώσεις των εταίρων μεταξύ τους αλλά και οι αξιώσεις τους κατά της εταιρείας μπορούν να ασκηθούν πλέον μόνο μετά το κλείσιμο του ισολογισμού της εκκαθάρισης.
Συνέπειες της εκκαθάρισης
Στο άρθρο 784 εδ. β΄ΑΚ ορίζεται ότι «η προσωπικότητα της εταιρείας εξακολουθεί να υπάρχει ωσότου περατωθεί η εκκαθάριση και για τις ανάγκες της εκκαθάρισης». Συνεπώς κατά το στάδιο της εκκαθάρισης η εταιρεία διατηρεί τη νομική προσωπικότητά της. Αυτό που αλλάζει είναι ο εταιρικός της σκοπός, ο οποίος αντικαθίσταται από το σκοπό της εκκαθάρισης.
Οι εκκαθαριστές της εταιρείας δεν μπορούν πλέον να προβαίνουν σε πράξεις διαχείρισης ή να συνεχίζουν την εμπορική δραστηριότητα της εταιρείας. Αντίθετα, έχουν την υποχρέωση να διατηρήσουν τα στοιχεία του ενεργητικού της εταιρικής περιουσίας και να προβαίνουν σε όλες τις πράξεις εκκαθάρισης που κρίνονται απαραίτητες για την επίτευξη του σκοπού της.
Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης
Σύμφωνα με το Ν. 3190/1955 “περί Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης”, η ΕΠΕ λύεται:
α) Σε κάθε περίπτωση που προβλέπεται από το νόμο ή το καταστατικό της.
β) Με απόφαση της συνελεύσεως των εταίρων, λαμβανόμενη από τα τρία τέταρτα ( ¾ ) του όλου αριθμού των εταίρων, οι οποίοι εκπροσωπούν τα τρία τέταρτα (¾ ) του όλου εταιρικού κεφαλαίου και εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στο καταστατικό.
γ) Με δικαστική απόφαση ένεκα σπουδαίου λόγου, ύστερα από αίτηση του εταιρικού ή των εταίρων, οι οποίοι εκπροσωπούν τουλάχιστον το ένα δέκατο του εταιρικού κεφαλαίου.
δ) Με την κήρυξη της εταιρείας σε κατάσταση πτώχευσης.
Σύμφωνα με την παρ. 2 άρθρ. 44 Ν. 3190/1955, λόγους λύσης της εταιρείας δεν αποτελούν η απαγόρευση, η πτώχευση ή ο θάνατος κάποιου ή κάποιων από τους εταίρους, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο καταστατικό.
Τη λύση των Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης εξ οιουδήποτε λόγου, πλην της κήρυξης αυτής σε κατάσταση πτώχευσης, ακολουθεί το στάδιο της εκκαθάρισης. Μέχρι το τέλος της εκκαθάρισης και της διανομής, η εταιρεία εξακολουθεί να υπάρχει και διατηρεί την επωνυμία της, στην οποία προστίθενται οι λέξεις «υπό εκκαθάριση». Η εκκαθάριση ενεργείται από τους διαχειριστές της εταιρείας, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο καταστατικό ή αποφάσισε διαφορετικά η συνέλευση των εταίρων. Κατά το στάδιο της εκκαθάρισης η εξουσία των οργάνων της εταιρείας περιορίζεται στις αναγκαίες για την εκκαθάριση της εταιρικής περιουσίας πράξεις.
Ανώνυμη εταιρεία
Ο Ν. 2190/1920 «περί ανωνύμων εταιρειών», ορίζει ότι η ανώνυμη εταιρεία λύεται:
α) με την πάροδο του χρόνου διάρκειας της εταιρείας που ορίζεται στο καταστατικό της.
β) με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης κατά το α. 29 παρ. 3 και 31 παρ. 2 του Ν. 2190/1920.
γ) με την κήρυξη της εταιρείας σε κατάσταση πτώχευσης.
δ) με δικαστική απόφαση μετά από αίτηση οποιουδήποτε έχει έννομο συμφέρον και υπό τις προϋποθέσεις του α. 48 Ν. 2190/1920.
ε) με δικαστική απόφαση μετά από αίτηση των μετόχων, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 48α του Ν. 2190/1920.
Μετά τη λύση των ανωνύμων εταιρειών ακολουθεί, όπως σε όλες τις εταιρείες, η διαδικασία της εκκαθάρισης, η οποία αποσκοπεί στην επίλυση κάθε νομικής και οικονομικής εκκρεμότητας της εταιρείας έναντι των τρίτων, μετά το πέρας της οποίας είναι δυνατή και η επιστροφή των εισφορών στους μετόχους της. Κατά τη διάρκεια της εκκαθάρισης τακτοποιούνται οι σχέσεις της εταιρείας με τους τρίτους, οι σχέσεις μεταξύ των εταίρων και της εταιρείας από την εταιρική σύμβαση καθώς και οι σχέσεις των εταίρων μεταξύ τους ως προς την εταιρική περιουσία που απομένει μετά την εκπλήρωση των εταιρικών υποχρεώσεων.