Δωρεά μετοχών εισηγμένων εταιρειών
Κατά το άρθρο 44 του Ν. 2961/2001 η αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής μεταβίβαση εισηγμένων μετοχών μπορεί να γίνει με συμβολαιογραφικό ή με ιδιωτικό έγγραφο.
Απαιτείται δήλωση φόρου δωρεάς στην αρμόδια ΔΟY, η οποία είναι η ΔΟY της κατοικίας του δωρεοδόχου. Αν η δωρεά καταρτιστεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο, τότε η δήλωση υποβάλλεται πριν από τη σύνταξή του. Στην περίπτωση που η δωρεά καταρτιστεί με ιδιωτικό έγγραφο τότε η δήλωση συνυποβάλλεται στην Εφορία μαζί με το ιδιωτικό έγγραφο (άρθρο 44, ως άνω). Σύμφωνα με τον νόμο (άρθρο 86, ως άνω) η δήλωση και το ιδιωτικό έγγραφο μπορούν να υποβληθούν μέχρι και έξι μήνες μετά την παράδοση στο δωρεοδόχο του αντικειμένου της δωρεάς. Με βάση την νομική μας πείρα θεωρούμε ότι στην περίπτωση μετοχών εταιρειών εισηγμένων στο χρηματιστήριο η παράδοση αποδεικνύεται με βεβαίωση που χορηγεί η Α.Ε.Π.Ε.Υ. στην οποία ο δωρητής τηρεί χαρτοφυλάκιο, η οποία βεβαίωση πιθανόν συνίσταται σε εκτύπωση της κατάστασης του πελάτη.
Τέλος, για να ολοκληρωθεί η διαδικασία της μεταβίβασης και να είναι δυνατόν να εκδοθεί η ανωτέρω βεβαίωση απαιτείται αίτηση του δωρητή προς την Α.Ε.Π.Ε.Υ. στην οποία τηρεί το χαρτοφυλάκιο του. Η αίτηση παρέχεται από την Α.Ε.Π.Ε.Υ. και αφορά στην καταχώρηση της πράξης της δωρεάς. Η Α.Ε.Π.Ε.Υ. κατόπιν προχωρεί σε αντιπαραβολή με το δείγμα της υπογραφής του πελάτη και ακολούθως προβαίνει σε χρηματιστηριακή απεικόνιση της δωρεάς.
Καθώς η συγκεκριμένη διαδικασία αφορά απλώς στην καταχώρηση «εξωχρηματιστηριακής» κίνησης κατά κανόνα δεν ζητείται κάποιο επιπλέον της αίτησης δικαιολογητικό και ειδικότερα είναι μάλλον απίθανο να ζητηθεί φορολογική ενημερότητα. Ανάλογα όμως με το αν τηρείται χαρτοφυλάκιο του δωρεοδόχου και ανάλογα με τις διαδικασίες και τον εγκεκριμένο από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς κανονισμό της εκάστοτε Α.Ε.Π.Ε.Υ. ενδέχεται να διαφοροποιούνται τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.
Για τον υπολογισμό της αξίας των δωριζόμενων μετοχών, κατά την υποβολή της ως άνω δήλωσης θα δηλωθεί η αξία της προηγούμενης ημέρας. Δεδομένου όμως ότι ο χρόνος φορολογίας είναι ο χρόνος σύνταξης του μεταβιβαστικού εγγράφου είναι πολύ πιθανό να έχει μεταβληθεί η δηλωθείσα αξία.
Για τις περιπτώσεις αυτές ο ν. 2961/2001 (άρθρο 12, παρ.1) ορίζει ότι, αν από το χρόνο υποβολής της δήλωσης μέχρι το χρόνο γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης διαφοροποιηθεί η αξία των μεταβιβαζόμενων μετοχών και η αξία του χρόνου υποβολής της υπερβαίνει σε ποσοστό 3% της αξίας του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης, ο φορολογούμενος υποχρεούται σε υποβολή συμπληρωματικής δήλωσης για τη διαφορά της αξίας, μέσα σε δέκα ημέρες από την κατάρτιση του συμβολαιογραφικού ή ιδιωτικού εγγράφου.
Η διαφορά 3% θα πρέπει να προκύπτει (κατά τα ανωτέρω) από οποιαδήποτε εφημερίδα στην οποία θα υπάρχει δελτίο τιμών των μετοχών της προηγούμενης ημέρας της σύνταξης του μεταβιβαστικού εγγράφου. Στην πράξη, κατά την ημερομηνία σύνταξης του μεταβιβαστικού εγγράφου, θα πρέπει να ελέγχεται η τιμή των μετοχών της προηγούμενης ημέρας και να προσκομίζεται στο συμβολαιογράφο το κατά τα ανωτέρω αποδεικτικό στοιχείο αυτής, προκειμένου να διαβιβασθεί στη Δ.Ο.Υ. μαζί με το αντίγραφο του μεταβιβαστικού εγγράφου.
Τέλος, καταβάλλεται ο αναλογών φόρος.
Σύμφωνα με το άρθρο 44 του ν. 2961/2001, ο φόρος υπολογίζεται κατά τις κλίμακες του άρθρου 29. Σύμφωνα με αυτό το τελευταίο άρθρο στην Α΄ κατηγορία δικαιούχων υπάγονται και οι κατιόντες πρώτου βαθμού και ο φόρος υπολογίζεται ως εξής:
| Κλιμάκια (σε ευρώ) | Συντελεστής κλιμακίου (%) | Φόρος κλιμακίου (σε ευρώ) | Φορολογητέα Περιουσία (σε ευρώ) | Φόρος που αναλογεί (σε ευρώ) |
| 150.000 | – | – | 150.000 | – |
| 150.000 | 1 | 1.500 | 300.000 | 1.500 |
| 300.000 | 5 | 15.000 | 600.000 | 16.500 |
| 10 | – | – | – | – |
Η μεταβίβαση μετοχών εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών δεν περιλαμβάνεται στο άρθρο 26 του Ν. 1882/1990 όπου απαριθμούνται ενδεικτικά οι πράξεις για τις οποίες απαιτείται φορολογική ενημερότητα. Ωστόσο, αν και η απαρίθμηση του νόμου είναι ενδεικτική, στην πράξη οι Εφορίες δεν απαιτούν από τους πολίτες να προσκομίσουν φορολογική ενημερότητα για δωρεές μετοχών εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών.