Αλλοδαπή εταιρεία εκμετάλλευσης ακινήτου στην Ελλάδα – υποχρέωση ίδρυσης υποκαταστήματος
Αναφορικά με την εξέταση τυχόν υποχρέωσης ίδρυσης υποκαταστήματος στην Ελλάδα αλλοδαπής εταιρείας ιδιοκτησίας ακινήτου στην Ελλάδα, το θέμα δεν ρυθμίζεται επαρκώς από τις υπάρχουσες διατάξεις, καθώς υπάρχουν νομοθετικά κενά ως προς διάφορες παραμέτρους.
Από 1/1/2015, οι αλλοδαπές εταιρείες ιδιοκτησίας ακινήτων στην Ελλάδα που δεν αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα και οι οποίες ανεγείρουν ακίνητο κυριότητάς τους στην Ελλάδα ή πραγματοποιούν σε τέτοιο ακίνητο προσθήκες ή επεκτάσεις δεν έχουν υποχρέωση τήρησης λογιστικών βιβλίων και στοιχείων.
Ωστόσο, σε περίπτωση που τα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα αποκτούν εισόδημα από ακίνητο στην Ελλάδα, και δεδομένου ότι από 1/1/2014 το εν λόγω εισόδημα αποτελεί πλέον για την φορολογία εισοδήματος εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, τότε, ανεξάρτητα από το εάν τα αλλοδαπά πρόσωπα αποκτούν ή όχι μόνιμη εγκατάσταση στη χώρα μας, τα πρόσωπα αυτά, εφόσον αποκτούν εισόδημα από το ακίνητο αυτό, από την ημερομηνία αυτή και μετά είναι υπόχρεα σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων.
Σημειώνεται ότι εάν το αλλοδαπό πρόσωπο είναι φορολογικός κάτοικος χώρας με την οποία η Ελλάδα έχει συνάψει Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ), τότε το εισόδημα που αποκτάται από το ακίνητο φορολογείται στην Ελλάδα, ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, χωρίς να εξετάζεται εάν το εν λόγω αλλοδαπό νομικό πρόσωπο αποκτά ή όχι στην Ελλάδα μόνιμη εγκατάσταση.
Η εν λόγω φορολόγηση γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 47 και 58 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και ανάλογα με τη νομική της μορφή και την κατηγορία των βιβλίων που τηρεί. Αυτό συνεπάγεται ότι για τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα καταρχήν εκπίπτουν οι σχετικές δαπάνες και διενεργούνται φορολογικές αποσβέσεις, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Πάντως, σε κάθε περίπτωση υπάρχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ανεξάρτητα από την απόκτηση ή μη εισοδήματος από τα ακίνητα στην Ελλάδα.
Αν η αλλοδαπή εταιρεία δεν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα εν λόγω ακίνητα για εμπορική εκμετάλλευση (αλλά για ιδιωτική χρήση, η οποία πάντως έχει την ιδιαιτερότητα ότι αντιμετωπίζεται ως μίσθωση), δεν φαίνεται να πληρούνται οι προϋποθέσεις απόκτησης μόνιμης εγκατάστασης για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος, καθώς η δημιουργία μόνιμης εγκατάστασης προϋποθέτει την ύπαρξη ενός σταθερού τόπου επιχειρηματικών δραστηριοτήτων μέσω του οποίου διεξάγονται εν όλω ή εν μέρει οι δραστηριότητες της επιχείρησης.
Σε περίπτωση όμως που η αλλοδαπή εταιρεία αρχίσει να αποκτά εισόδημα από τα ακίνητα στην Ελλάδα, τότε, από τη στιγμή εκείνη και μετά αφενός θα είναι υπόχρεη τήρησης λογιστικών βιβλίων και αφετέρου θα φορολογείται στην Ελλάδα για το εν λόγω εισόδημα, το οποίο θα θεωρείται εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το εάν έχει αποκτήσει ή όχι στην Ελλάδα μόνιμη εγκατάσταση για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος.
Σημειωτέων ότι το εισόδημα από ακίνητα προκύπτει όχι μόνο π.χ. σε περίπτωση μίσθωσης του ακινήτου αλλά και σε περίπτωση δωρεάν παραχώρησης της χρήσης του ακινήτου (π.χ. από την εταιρεία σε μέτοχό της για ιδιωτικούς σκοπούς) ή σε περίπτωση ιδιοχρησιμοποίησης του ακινήτου. Στις περιπτώσεις αυτές προκύπτει για την εταιρεία τεκμαρτό εισόδημα από ακίνητο (το οποίο υπολογίζεται ως 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου) και το οποίο φορολογείται κανονικά στο πρόσωπο της εταιρείας ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Στην περίπτωση της ιδιοχρησιμοποίησης, το τεκμαρτό μίσθωμα εκπίπτει, κατά τον προσδιορισμό του κέρδους από επιχειρηματική δραστηριότητα του νομικού προσώπου, κατά το μέτρο που δεν υπερβαίνει το 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Κατά συνέπεια, το αποτέλεσμα του ανωτέρω χειρισμού στην περίπτωση της ιδιοχρησιμοποίησης του ακινήτου είναι φορολογικά αδιάφορο για το νομικό πρόσωπο.
Κατά συνέπεια, όταν η εταιρεία προχωρήσει είτε σε μίσθωση είτε σε δωρεάν παραχώρηση της χρήσης του θα είναι πλέον υπόχρεη σε τήρηση λογιστικών βιβλίων και θα φορολογείται για το εισόδημα αυτό ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το εάν έχει ή όχι στην Ελλάδα μόνιμη εγκατάσταση.
Παρόλο που βάσει της σχετικής νομοθεσίας δίνεται καταρχήν η δυνατότητα έκπτωσης δαπανών και φορολογικών αποσβέσεων, ωστόσο, στην πράξη τίθεται θέμα ως προς τον τρόπο και την εξασφάλιση της διενέργειας των εν λόγω εκπτώσεων/αποσβέσεων, στο βαθμό που δεν τηρούνταν λογιστικά βιβλία από τα οποία να προκύπτουν και να αποδεικνύονται επαρκώς οι εν λόγω δαπάνες ή το κόστος κατασκευής, καθώς δεν υπήρχε υποχρέωση τήρησης βιβλίων για όσο χρονικό διάστημα το αλλοδαπό νομικό πρόσωπο δεν αποκτούσε εισόδημα από το ακίνητο στην Ελλάδα.
Το κατά πόσο είναι εφικτό π.χ. να δεχτεί η Ελληνική φορολογική αρχή τις εν λόγω φορολογικές αποσβέσεις π.χ. του κόστους κατασκευής ακινήτου από φορολογικά παραστατικά τα οποία έχουν εκδοθεί προς ένα αλλοδαπό ΑΦΜ (της έδρας του νομικού προσώπου) ή προς ένα Ελληνικό ΑΦΜ που έχει εκδοθεί μόνο προς το σκοπό απόκτησης ακινήτου (και όχι π.χ. ΑΦΜ/ΦΠΑ έναρξης κάποιας δραστηριότητας) και τα οποία δεν έχουν καταχωρηθεί σε λογιστικά βιβλία στην Ελλάδα, δεν προκύπτει με σαφήνεια από τις νομοθετικές διατάξεις και θεωρούμε ότι θα δημιουργήσει ποικίλα προβλήματα στην πράξη.
Από πλευράς ΦΠΑ, οι δαπάνες που προκύπτουν από τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς την αλλοδαπή εταιρεία αναφορικά με τις προπαρασκευαστικές εργασίες (αρχιτεκτονικά, δικηγορικά, μελέτες κλπ.) και τις εργασίες ανέγερσης του ακινήτου, επιβαρύνονται με Ελληνικό ΦΠΑ (24%), καθώς συνιστούν υπηρεσίες σχετικές με ακίνητο που βρίσκεται στην Ελλάδα. Η δυνατότητα έκπτωσης του εν λόγω ΦΠΑ δαπανών για την αλλοδαπή εταιρεία κρίνεται από τα πραγματικά περιστατικά και συγκεκριμένα (κατά κύριο λόγο) από το εάν οι δαπάνες αυτές έχουν χρησιμοποιηθεί για τη διενέργεια πράξεων που υπάγονται στο ΦΠΑ και στο βαθμό που προκύπτουν και αποδεικνύονται από παραστατικά που έχουν νομίμως εκδοθεί και καταχωρηθεί.
Εφόσον η εταιρεία δεν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει το ακίνητο για δραστηριότητα που υπάγεται σε ΦΠΑ (π.χ. για επαγγελματική μίσθωση υπαγόμενη σε ΦΠΑ ή για παροχή ξενοδοχειακών υπηρεσιών που υπάγονται σε ΦΠΑ), τότε σε κάθε περίπτωση δεν θα έχει το δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εν λόγω δαπανών, ανεξάρτητα από το εάν τα σχετικά παραστατικά εκδοθούν προς το αλλοδαπό της ΑΦΜ/ΦΠΑ ή προς κάποιο Ελληνικό ΑΦΜ/ΦΠΑ έναρξης δραστηριότητας στην Ελλάδα και ανεξάρτητα από το εάν έχουν καταχωρηθεί σε λογιστικά βιβλία.
Ωστόσο, εάν η εταιρεία επιθυμήσει εν τέλει ή κάποια στιγμή να εκμεταλλευτεί επαγγελματικά το ακίνητο και μάλιστα σε δραστηριότητα υπαγόμενη στο ΦΠΑ, εάν δεν έχει προχωρήσει στις σωστές κινήσεις (κατάλληλης έναρξης στη ΔΟΥ, τήρησης βιβλίων κλπ.) θα έχει χάσει πλέον τη δυνατότητα έκπτωσης του εν λόγω ΦΠΑ και δε θα μπορεί να κάνει, αναδρομικά, διορθωτικές κινήσεις.
* Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στον συγγραφέα κατά τον χρόνο σύνταξης του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταιρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι πελάτης και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.