Πρόσβαση σε πληροφορίες αναφορικά με τους μετόχους/εταίρους κεφαλαιουχικής εταιρείας
Ι. Για Ανώνυμες Εταιρείες
Κατά το άρθρο 5 του Ν. 4548/2018 που ρυθμίζει το νομικό πλαίσιο των Ανώνυμων Εταιρειών, τα ονόματα των μετόχων (πλην των ιδρυτών που κατέβαλαν το μετοχικό κεφάλαιο κατά την σύσταση της εταιρείας) δεν περιλαμβάνονται στο υποχρεωτικό περιεχόμενο του καταστατικού μιας εταιρείας που υπόκειται σε υποχρέωση δημοσίευσης. Επομένως, καταρχήν δεν υπάρχει πρόσβαση στα στοιχεία των μετόχων από τρίτους. Ωστόσο, τρίτος μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση σε τέτοια πληροφορία εφόσον αποδείξει έννομο συμφέρον, οπότε και στην περίπτωση αυτή, εφόσον το έννομο συμφέρον αποδεικνύεται αμέσως, τότε ο ενδιαφερόμενος καταθέτει αίτηση στο κατά τόπο αρμόδιο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο, και με την σύμφωνη γνώμη του νομικού τμήματος παρέχονται οι ζητούμενες πληροφορίες. Εάν, όμως, το έννομο συμφέρον δεν αποδεικνύεται αμέσως, τότε καταθέτει αίτηση στο ΕΒΕΑ, λαμβάνει αρνητική εισήγηση από το νομικό τμήμα, και μετά καταθέτει αίτηση για εισαγγελική παραγγελία στην κατά τόπο αρμόδια εισαγγελία. Δεν υπάρχει κανόνας/ρητή πρόβλεψη για τον ορισμό του εννόμου συμφέροντος, κρίνεται ανά περίπτωση και εξαρτάται εν μέρει και από το πρόσωπο που καλείται να αποφανθεί επ’ αυτού.
Συμπερασματικά, το δημοσιευμένο καταστατικό κατά την ίδρυση της Α.Ε. περιλαμβάνει τους μετόχους που κατέβαλαν το αρχικό κεφάλαιο, όμως σε περίπτωση π.χ. μεταβίβασης των μετοχών, στην συνέχεια δεν δημοσιεύονται οι αλλαγές.
ΙΙ. Για ΕΠΕ και ΙΚΕ
Σύμφωνα με το νομοθετικό πλαίσιο για ΕΠΕ (Ν.3190/1955 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) και για ΙΚΕ (Ν. 4072/2012 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) οι μέτοχοι/εταίροι της ΕΠΕ και ΙΚΕ είναι στοιχείο του υποχρεωτικού περιεχομένου του καταστατικού που δημοσιεύεται ενώ κάθε φορά που αλλάζει εταίρος/μέτοχος πρέπει να γίνεται τροποποίηση του καταστατικού, που δημοσιεύεται στο Γ.Ε.ΜΗ. Άλλωστε, ειδικά για τις ΙΚΕ στο άρθρο 47 του Ν. 4072/2012, (εταιρική διαφάνεια) προβλέπεται ότι «2. Η ιδιωτική κεφαλαιουχική εταιρεία οφείλει μέσα σε ένα μήνα από τη σύστασή της να αποκτήσει εταιρική ιστοσελίδα, όπου πρέπει να εμφανίζονται με μέριμνα και ευθύνη του διαχειριστή τα ονοματεπώνυμα και οι διευθύνσεις των εταίρων, με την κατηγορία εισφορών του καθενός, το πρόσωπο που ασκεί τη διαχείριση, καθώς και οι πληροφορίες της προηγούμενης παραγράφου. Στο Γ.Ε.ΜΗ. καταχωρίζεται και η ιστοσελίδα της εταιρείας. Περισσότερες εταιρείες μπορούν να έχουν κοινή ιστοσελίδα, αν το περιεχόμενό της είναι σαφώς διακριτό ανά εταιρεία». Επομένως, για αυτούς τους τύπους κεφαλαιουχικών εταιρειών, προκύπτει ότι εκ του νόμου είναι ελεύθερη η πρόσβαση οποιουδήποτε στα στοιχεία των εταίρων.
Πρόσβαση μέσω του Κεντρικού Μητρώου Πραγματικών Δικαιούχων
Αξίζει να προστεθεί ότι, σύμφωνα με τον Ν. 4557/2018 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, προβλέπεται ότι οι εταιρικές και άλλες νομικές οντότητες που είτε έχουν μόνιμη εγκατάσταση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 6 του ν. 4172/2013 και είναι υπόχρεοι σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος είτε έχουν έδρα στην Ελλάδα υποχρεούνται να συλλέγουν και να φυλάσσουν σε ειδικό μητρώο που τηρούν στην έδρα ή τη μόνιμη εγκατάστασή τους επαρκείς, ακριβείς και επίκαιρες πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους τους. Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν τουλάχιστον το ονοματεπώνυμο, την ημερομηνία γέννησης, την υπηκοότητα και τη χώρα διαμονής των πραγματικών δικαιούχων, καθώς επίσης και το είδος και την έκταση των δικαιωμάτων που κατέχουν. Πραγματικός δικαιούχος θεωρείται το φυσικό ή τα φυσικά πρόσωπα στα οποία πραγματικά ανήκει ή τα οποία πραγματικά ελέγχουν μία εταιρική οντότητα. Η εξακρίβωση και ο έλεγχος της ταυτότητας των πραγματικών δικαιούχων επεκτείνεται, κατά περίπτωση, σε νομικές οντότητες που κατέσχουν άλλες οντότητες. Σκοπός είναι να αναζητηθεί και εντοπιστεί το φυσικό πρόσωπο το οποίο τελικά ασκεί έλεγχο μέσω ιδιοκτησίας ή με άλλο τρόπο ενός νομικού προσώπου. Ο έλεγχος με άλλα μέσα μπορεί να περιλαμβάνει τα κριτήρια ελέγχου που χρησιμοποιούνται για την κατάρτιση των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων, όπως μέσω (εξωεταιρικής) συμφωνίας μετόχων, της άσκησης δεσπόζουσας επιρροής ή της εξουσίας διορισμού ανώτερων διοικητικών στελεχών. Ενδεικτικά αλλά όχι περιοριστικά, ενδείξεις ελέγχου είναι η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρείας από φυσικό πρόσωπο, η κατοχή ποσοστού μετοχών άνω του 25% ή ιδιοκτησιακού δικαιώματος άνω του 25% μιας εταιρείας από άλλη εταιρεία, ο έλεγχος της οποίας ασκείται από φυσικό ή φυσικά πρόσωπα ή από περισσότερες εταιρείες που ελέγχονται από το ίδιο ή τα ίδια φυσικά πρόσωπα ή εάν μία μητρική οντότητα έχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετοχών, εταίρων ή μελών μίας άλλης οντότητας (θυγατρική).
Το ειδικό αυτό μητρώο τηρείται επαρκώς τεκμηριωμένο και επικαιροποιημένο με ευθύνη του νομίμου εκπροσώπου και καταχωρίζεται στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων (Κ.Μ.Π.Δ.)Το Κ.Μ.Π.Δ. μπορεί να συνδέεται μέσω διαλειτουργικότητας με το Γενικό Εμπορικό Μητρώο (Γ.Ε.ΜΗ.) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, από το οποίο διατίθενται τα απαραίτητα στοιχεία για το νομικό πρόσωπο ή τη νομική οντότητα, καθώς και με τα Αποθετήρια Τίτλων, ή και κάθε άλλον φορέα όπου τηρούνται πληροφορίες σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους των εταιρικών και άλλων οντοτήτων που έχουν έδρα στην Ελλάδα. Πρόσβαση σε πληροφορίες του Κ.Μ.Π.Δ. που αφορούν τουλάχιστον στο όνομα, τον μήνα και το έτος γέννησης, τη χώρα διαμονής και την υπηκοότητα του πραγματικού δικαιούχου, καθώς επίσης και στο είδος και την έκταση των δικαιωμάτων που κατέχει, μπορεί να έχει και οποιοδήποτε μέλος του κοινού. Μέλη του ευρύτερου κοινού, ύστερα από απόδειξη ειδικού εννόμου συμφέροντος που διαπιστώνεται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας μπορούν να έχουν πρόσβαση και σε επιπρόσθετες πληροφορίες που επιτρέπουν την ταυτοποίηση του πραγματικού δικαιούχου, οι οποίες περιλαμβάνουν τουλάχιστον την ημερομηνία γέννησης ή στοιχεία επικοινωνίας.
* Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στον συγγραφεά κατά τον χρόνο σύνταξης του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι πελάτης και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.