Ζήτημα ανάκλησης διαχειριστή Ε.Π.Ε.: προϋποθέσεις και διαδικασία.
Σύμφωνα με το άρθρο 19 του Ν. 3190/1955 περί εταιρειών περιορισμένης ευθύνης, όπως έχει αντικατασταθεί με το άρθρο 3 παρ. 5 Ν. 4541/2018 (ΦΕΚ Α 93/31.5.2018) και ισχύει σήμερα, «Ο διαχειριστής που είτε ασκεί καταστατική διαχείριση είτε έχει οριστεί με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, ανακαλείται με απόφαση των εταίρων που λαμβάνεται με την πλειοψηφία του άρθρου 13, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο καταστατικό. Αν η διαχείριση έχει ανατεθεί για ορισμένο χρόνο, το καταστατικό μπορεί να ορίζει και τους λόγους ανάκλησης. Στην περίπτωση αυτή η ανάκληση γίνεται με την επιφύλαξη τυχόν αξίωσης για αποζημίωση».
Ειδικότερα, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ως άνω νέου νόμου περί Ε.Π.Ε. (N. 4541/2018), ο διαχειριστής που έχει οριστεί είτε με το καταστατικό (καταστατική διαχείριση) είτε με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, μπορεί να ανακαλείται οποτεδήποτε με απόφαση της συνέλευσης των εταίρων, η οποία λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία (η πλειοψηφία στην Ε.Π.Ε., ανεξαρτήτως αν αυτή είναι απλή ή αυξημένη, θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι διπλή, δηλαδή να λαμβάνεται κάθε φορά με το απαιτούμενο ποσοστό τόσο των προσώπων, όσο και των εταιρικών μεριδίων, κατά το άρθρο 13 του Ν. 3190/1955) .
Σε περίπτωση που η διαχείριση έχει ανατεθεί για ορισμένο χρόνο, τότε στο καταστατικό πρέπει να προβλέπονται και συγκεκριμένοι λόγοι ανάκλησης, έτσι ώστε ο διορισμένος διαχειριστής να προστατεύεται από τυχόν αυθαίρετη ανάκλησή του, χωρίς την ύπαρξη κάποιου λόγου, σπουδαίου ή μη. Αν δεν υφίστανται τέτοιου είδους διατάξεις στο καταστατικό της εταιρείας, τότε ο ανακληθείς διαχειριστής που έχει οριστεί για συγκεκριμένο χρόνο μπορεί να διεκδικήσει αποζημίωση από την εταιρεία, για ενδεχόμενη ζημιά που υπέστη, λόγω της άκαιρης και αναίτιας ανάκλησής του.
Παράλληλα, ο εταίρος που ασκεί νόμιμη διαχείριση κατά το άρθρο 16 του Ν. 3190/55 (δηλαδή είτε λόγω έλλειψης διαχειριστή είτε επειδή η εταιρεία επέλεξε να μην διορίσει κάποιον διαχειριστή, εταίρο ή τρίτο, τότε χρέη διαχειριστή ασκούν συλλογικά όλοι οι εταίροι), μπορεί να ανακληθεί, εφόσον συντρέχουν σωρευτικά και οι τρεις παρακάτω προϋποθέσεις:
i. υπάρχει σπουδαίος λόγος,
ii. υπάρχει απόφαση της συνέλευσης των εταίρων για ανάκληση του διαχειριστή που ασκεί νόμιμη διαχείριση, η οποία λαμβάνεται με απλή πλειοψηφία, και
iii. έχει εκδοθεί δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει την ύπαρξη σπουδαίου λόγου και διατάσσει την ανάκληση του διαχειριστή, κατόπιν της αίτησης της συνέλευσης των εταίρων στο δικαστήριο.
Επιπροσθέτως, το δικαίωμα ανάκλησης διαχειριστή μπορεί να ασκηθεί και από την μειοψηφία των εταίρων που κατέχουν το 1/10 του συνόλου των εταιρικών μεριδίων και ταυτοχρόνως εκπροσωπούν το 1/10 των εταίρων. Το εν λόγω δικαίωμα αποτελεί αναγκαστικό δίκαιο και οποιαδήποτε πρόβλεψη στο καταστατικό για μη δυνατότητα άσκησής του από τους εταίρους είναι άκυρη. Η ανάκληση μπορεί να πραγματοποιηθεί κατόπιν δικαστικής απόφασης που εκδίδεται μετά από σχετική αίτηση προς το δικαστήριο που υποβάλλεται από την ανωτέρω μειοψηφία των εταίρων με αιτιολογία την ανάκληση λόγω σπουδαίου λόγου.
Τέλος, προβλέπεται το δικαίωμα του διαχειριστή να παραιτηθεί από την διαχείριση της εταιρείας. Συγκεκριμένα, ο διορισμένος για ορισμένο χρόνο διαχειριστής μπορεί να παραιτηθεί για λόγους που προβλέπονται στο καταστατικό ή για σπουδαίο λόγο. Η αναγνώριση και αποδοχή του σπουδαίου λόγου δεν απαιτεί σε κάθε περίπτωση έκδοση δικαστικής απόφασης (π.χ. ασθένεια, συνταξιοδότηση, διορισμός στο δημόσιο κ.ά.).
Στην παράγραφο 7 του αναθεωρημένου άρθρου 19, ορίζεται η έννοια του σπουδαίου λόγου για την ανάκληση ή παραίτηση των διαχειριστών. Ως σπουδαίος λόγος νοείται η σοβαρή παράβαση καθηκόντων του διαχειριστή ή η ανικανότητα του να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις του ως διαχειριστής.
Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο (παραίτηση, ανάκληση, θάνατος, λήξη θητείας) οι διαχειριστές απωλέσουν την ιδιότητά τους, τότε αυτοί αντικαθίστανται σύμφωνα με την διαδικασία που προβλέπεται στο καταστατικό (μετά την τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 6 ο τρόπος διαχείρισης της εταιρείας αποτελεί υποχρεωτικό περιεχόμενο του καταστατικού). Η διαχείριση δύναται να συνεχιστεί με τους υπόλοιπους διαχειριστές (εφόσον υπάρχουν). Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν οριστούν διαχειριστές, τότε αυτομάτως τίθεται σε ισχύ η νόμιμη διαχείριση του άρθρου 16 του Ν. 3190/1955, δηλαδή η διαχείριση ασκείται συλλογικά από όλους τους εταίρους.
Επιπλέον, επειδή η περίπτωση ανάκλησης καταστατικού διαχειριστή συνεπάγεται τροποποίηση του καταστατικού, θα πρέπει να γίνει και η σχετική διόρθωση κατά την πρώτη, μετά την ανάκληση, τροποποίηση και κωδικοποίηση του τελευταίου σε ενιαίο κείμενο.