Διαταγή πληρωμής – Διαδικασία και προϋποθέσεις έκδοσης- Άμυνα οφειλέτη
Ο θεσμός της διαταγής πληρωμής αποτελεί τον προσφορότερο και ταχύτερο τρόπο εξοπλισμού του δανειστή με εκτελεστό τίτλο με μορφή δικαστικής επιταγής χωρίς να απαιτηθεί η άσκηση τακτικής αγωγής. Εισήχθη στην ελληνική έννομη τάξη με το ν.δ. 2629/1953 αρχικά μόνο για απαιτήσεις από πιστωτικούς τίτλους και εν συνεχεία τυποποιήθηκε και διευρύνθηκε ως προς το περιεχόμενο από τον ΚΠολΔ στα άρθρα 623-636.
Εκδίδεται με αίτηση του δανειστή στο αρμόδιο δικαστήριο (ανάλογα με το ποσό), χωρίς να ακουσθεί (ex parte) ο αντίδικος, με προσκόμιση αποδεικτικών εγγράφων που δημιουργούν βεβαιότητα για την ύπαρξη της απαίτησης χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διάγνωση της αξίωσης.
Η διαταγή πληρωμής μπορεί να εκτελεσθεί άμεσα από τη στιγμή που εκδίδεται και υπό αυτή την έννοια αποτελεί μέσο αιφνιδιασμού του οφειλέτη και την πλέον αποτελεσματική και δραστική λύση σε περίπτωση μη καταβολής οφειλών.
Προϋποθέσεις έκδοσης
Στα άρθρα 623 και 624 ΚΠολΔ απαριθμούνται οι προϋποθέσεις που μπορεί να ζητηθεί ή μη η έκδοση διαταγής πληρωμής (θετικές και αρνητικές προϋποθέσεις) οι οποίες είναι :
Θετικές προϋποθέσεις:
α) η διαφορά να αφορά χρηματική απαίτηση ή απαίτηση παροχής χρεογράφων.
β) να πρόκειται για διαφορά ιδιωτικού δικαίου. Τούτο σημαίνει να πρόκειται για διαφορά η οποία υπάγεται στην δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων. Συνεπώς δεν είναι δυνατή η έκδοση διαταγής πληρωμής για απαίτηση που προέρχεται από διαφορά η οποία υπάγεται στην αρμοδιότητα των διοικητικών δικαστηρίων ή έχει υπαχθεί νομίμως σε διαιτησία με συμφωνία μεταξύ των μερών.
γ) το οφειλόμενο ποσό να αποδεικνύεται από δημόσιο ή ιδιωτικό έγγραφο (π.χ. δανειακή σύμβαση, συναλλαγματική, επιταγή , κατάλοιπο κλεισθέντος αλληλόχρεου λογαριασμού ) ή με απόφαση ασφαλιστικών μέτρων η οποία εκδόθηκε μετά από ομολογία ή αποδοχή της αίτησης του οφειλέτη
δ) η απαίτηση να είναι ορισμένη
Αρνητικές προϋποθέσεις για την έκδοση αποτελούν:
α) δεν μπορεί να ζητηθεί αν η απαίτηση εξαρτάται από αίρεση, προθεσμία, όρο ή αντιπαροχή
β) δεν μπορεί να εκδοθεί διαταγή πληρωμής και αν εκδοθεί είναι άκυρη, αν η επίδοσή της πρέπει να γίνει σε πρόσωπο που η διαμονή του είναι άγνωστη, εκτός αν έχει νόμιμα διορισμένο αντίκλητο κατά το άρθρο 142 ΚΠολΔ
Αρμοδιότητα
Αρμόδιος να εκδώσει διαταγή αρμοδιότητας του ειρηνοδικείου (αξία αντικειμένου που δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ ) είναι ο ειρηνοδίκης και για κάθε άλλη απαίτηση ο δικαστής του μονομελούς πρωτοδικείου.(άρθρο 625 ΚΠολΔ)
Επίδοση της διαταγής πληρωμής
Εφόσον ο δικαστής δεχθεί την αίτηση κατά το μέρος που κατά την κρίση του είναι νομικά και πραγματικά βάσιμη, διατάσσει τον οφειλέτη να πληρώσει το οφειλόμενο ποσό (άρθρο 629 ΚΠολΔ) και καταρτίζει εγγράφως την διαταγή η οποία πρέπει να επιδοθεί σε εκείνον κατά του οποίου στρέφεται μέσα σε προθεσμία δύο (2) μηνών από την έκδοσή της. Αν η επίδοση δεν γίνει μέσα στην προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου, η διαταγή πληρωμής παύει αυτοδικαίως να ισχύει (άρθρα 630 και 630Α ΚΠολΔ).
Μέσα άμυνας του οφειλέτη -Ανακοπή –Αναστολή
Ο οφειλέτης κατά του οποίου στρέφεται η διαταγή πληρωμής έχει το δικαίωμα να ασκήσει ανακοπή εντός 15 εργασίμων ημερών αν η διαταγή πληρωμής έχει εκδοθεί κατά προσώπου που έχει διαμονή στην Ελλάδα και 30 εργασίμων ημερών κατά προσώπου με διαμονή στο εξωτερικό. (άρθρο 632 παρ. 1 και 2 ΚΠολΔ).
Η άσκηση ανακοπής δεν αναστέλλει την εκτέλεση της διαταγής . Το δικαστήριο όμως που εξέδωσε την διαταγή, μπορεί με την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων να χορηγήσει αναστολή με ή και χωρίς εγγύηση, ώσπου να εκδοθεί απόφαση για την ασκηθείσα ανακοπή.(άρθρο 632 παρ. 3 ΚΠολΔ).
Σημαντική είναι όμως η νέα διάταξη του εδαφίου 2 του άρθρου 631 που καθιερώνει την αναστολή της εκτελεστότητας της διαταγής πληρωμής που εκδόθηκε κατά προσώπου με άγνωστη διαμονή ή με διαμονή στο εξωτερικό όσο διαρκεί η προθεσμία για την άσκηση της ανακοπής σύμφωνα με το άρθρο 632.
Με την ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής , μπορεί να σωρευθεί και αίτημα ακυρώσεως των πράξεων εκτελέσεως, οι οποίες ενεργούνται με αυτήν αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αντικειμενικής σώρευσης (άρθρα 632 παρ. 6 και 218 ΚΠολΔ).
Απόφαση
Αν η ανακοπή ασκηθεί εμπρόθεσμα και νόμιμα και οι λόγοι είναι νόμιμοι και βάσιμοι, το δικαστήριο ακυρώνει την διαταγή πληρωμής . Διαφορετικά απορρίπτει την ανακοπή και επικυρώνει την διαταγή πληρωμής.
Αν δεν ασκηθεί εμπρόθεσμα ανακοπή, εκείνος υπέρ του οποίου έχει εκδοθεί μπορεί να επιδώσει πάλι την διαταγή στον οφειλέτη, ο οποίος έχει δικαίωμα να ασκήσει ανακοπή μέσα σε προθεσμία 15 εργασίμων ημερών από την επίδοση. Στην περίπτωση αυτή δεν χορηγείται αναστολή εκτέλεσης. Αν περάσει άπρακτη και η παραπάνω προθεσμία, η διαταγή πληρωμής αποκτά δύναμη δεδικασμένου και είναι δυνατό να προσβληθεί μόνο με αναψηλάφηση.
Συνοψίζοντας αναφέρουμε ότι η πολιτεία θέσπισε τον θεσμό της διαταγής πληρωμής ως ένα μέσο ταχείας και ολιγοδάπανης διαδικασίας εκκαθάρισης των απαιτήσεων εξοπλίζοντας τον δανειστή με τίτλο εκτελεστό για άμεση ικανοποίηση των αξιώσεων του που υπό προϋποθέσεις, παρότι δεν πρόκειται για δικαστική απόφαση, δύναται να δημιουργήσει και δεδικασμένο. Απ΄την άλλη πλευρά προστατεύει και τον επιμελή οφειλέτη παρέχοντας του την δυνατότητα να αμυνθεί και να προβάλλει τις ενστάσεις του μέσω της άσκησης ανακοπής επιδιώκοντας την ακύρωση της διαταγής πληρωμής.
Το δίκαιο στον χώρο των ιδιωτικών δικαιωμάτων ενδιαφέρεται για τους επιμελείς φορείς των αξιώσεων εξοπλίζοντας τους δανειστές ταχέως με άμεσα εκτελεστό τίτλο για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους προστατεύοντας από την άλλη τους οφειλέτες ώστε να εγείρουν την άμυνα τους μέσω του θεσμού της ανακοπής προβάλλοντας τις αντιρρήσεις και τις ενστάσεις τους.
Η επιμέλεια δε που απαιτείται να επιδεικνύεται αφορά τόσο στον δανειστή ο οποίος πρέπει να ασκήσει τις αξιώσεις του πριν αυτές παραγραφούν (π.χ. 6μηνο για την επιταγή, 3 έτη για τον αποδέκτη και 1 έτος για τον εκδότη και τους οπισθογράφους στην συναλλαγματική, 5 έτη για το τιμολόγιο κλπ) όσον και στον οφειλέτη ο οποίος δεν πρέπει να αδρανήσει μετά την διπλή επίδοση και να ασκήσει άμεσα ανακοπή.
* Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στο συγγραφέα κατά το χρόνο σύνταξης του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταιρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι πελάτης και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.