Το νέο φορολογικό καθεστώς για «Family Offices» στην Ελλάδα
Μεταξύ των θεσμικών μεταρρυθμίσεων που έχουν νομοθετηθεί τον τελευταίο καιρό με σκοπό την προσέλκυση στην Ελλάδα ξένων επενδύσεων και ανθρώπινου δυναμικού με δεξιότητες, η Ελληνική Κυβέρνηση εισήγαγε πρόσφατα στην ελληνική νομοθεσία και το καθεστώς των «family offices» για την εξυπηρέτηση των αναγκών διαχείρισης της οικογενειακής περιουσίας φυσικών προσώπων με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα.
Προς το σκοπό αυτό, ο νέος νόμος 4778/2021, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με τον ν. 4916/2022, θέτει ένα διαφανές και ξεκάθαρο νομικό πλαίσιο που παρέχει κίνητρα για την ίδρυση και λειτουργία στην Ελλάδα εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας, ως ακολούθως:
Η έννοια και ο σκοπός των «family offices»
Τα αποκαλούμενα «family offices» είναι εταιρείες ειδικού σκοπού οι οποίες μπορούν να ιδρυθούν υπό οποιαδήποτε από τις νομικές μορφές που προβλέπονται από τον Ελληνικό Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, πλην αυτής των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, και οι οποίες έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την διοίκηση και διαχείριση των περιουσιακών στοιχείων και επενδύσεων, που κατέχουν είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσω νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων, φυσικά πρόσωπα, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος, και τα μέλη των οικογενειών τους, καθώς και η διαχείριση των δαπανών, που πραγματοποιούνται από φυσικά πρόσωπα και τα μέλη των οικογενειών τους για την κάλυψη των αναγκών τους και του κόστους της εν γένει διαβίωσής τους και των φιλανθρωπικών και πολιτιστικών δράσεών τους. Η ακριβής φύση των υπηρεσιών που θα μπορούν να παρέχουν οι εταιρείες ειδικού σκοπού διευκρινίστηκε με την με αριθμό Α.1043 (ΦΕΚ Β’ 1638/05.04.2022) Υπουργική Απόφαση.
Μέλη των εταιρειών ειδικού σκοπού
Στις εταιρείες ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας μπορούν να συμμετέχουν τα φυσικά πρόσωπα που έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, τα στενά μέλη της οικογένειας τους (ως τέτοια ορίζονται στο νόμο ο έτερος των συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, τα άγαμα τέκνα τους και οι γονείς τους), καθώς και νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες στις οποίες συμμετέχουν τα ανωτέρω φυσικά πρόσωπα και τα στενά μέλη της οικογένειας αυτών.
Όροι/Προϋποθέσεις λειτουργίας
Η εταιρεία ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας θα πρέπει να πληροί σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις:
- Να απασχολεί στην Ελλάδα προσωπικό τουλάχιστον πέντε (5) ατόμων εντός δώδεκα (12) μηνών από την ίδρυσή της και εφεξής. Επισημαίνεται ότι τα φυσικά πρόσωπα μέλη της εταιρείας δεν μπορεί να είναι και εργαζόμενοι αυτής.
- Να πραγματοποιεί στην Ελλάδα δαπάνες λειτουργίας τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ ετησίως.
Για την παροχή των υπηρεσιών διοίκησης και διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας, οι εταιρείες ειδικού σκοπού δύνανται, εκτός από την απασχόληση εργαζομένων, να αναθέτουν επίσης την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών σε τρίτα πρόσωπα, ανεξάρτητα από το κράτος στο οποίο είναι εγκατεστημένα, με την επιφύλαξη των σχετικών περιορισμών που τίθενται από τον Ελληνικό Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος αναφορικά με την εκπεσιμότητα των εξόδων που καταβάλλονται σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που είναι φορολογικοί κάτοικοι σε κράτος μη συνεργάσιμο ή σε κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς.
Υπολογισμός φορολογητέου εισοδήματος
Τα ακαθάριστα έσοδα από τις παρεχόμενες υπηρεσίες των εταιρειών ειδικού σκοπού προσδιορίζονται με τη μέθοδο κόστους πλέον περιθωρίου κέρδους 7%, με την προσθήκη του εν λόγω ποσοστού κέρδους στο σύνολο των πάσης φύσεως εξόδων και αποσβέσεών τους, πλην του φόρου εισοδήματος, ανάλογα και με τα όσα ισχύουν για τις εμποροβιομηχανικές εταιρείες που εμπίπτουν στο καθεστώς του Ν. 89/67.
Για τον προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος της εταιρείας, τα έξοδα επί των οποίων υπολογίζεται το ποσοστό κέρδους 7% εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά της, εφόσον βέβαια τεκμηριώνονται από αντίστοιχα παραστατικά στοιχεία που πληρούν τις προϋποθέσεις του Ν. 4308/2014. Το φορολογητέο εισόδημα που προκύπτει υπόκειται στον ισχύοντα φορολογικό συντελεστή νομικών προσώπων (24%).
Αν για οποιονδήποτε λόγο τα έσοδα της εταιρείας που προκύπτουν από τα βιβλία που τηρεί είναι μεγαλύτερα από τα έσοδα που προσδιορίζονται με την ανωτέρω μέθοδο κόστους πλέον περιθωρίου κέρδους, λαμβάνονται υπόψη τα έσοδα που προκύπτουν από τα βιβλία.
Πέραν των ανωτέρω ειδικών διατάξεων, ορίζεται ρητά πως οι γενικές διατάξεις που ισχύουν για την υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος νομικού προσώπου, την καταβολή του φόρου καθώς και την υποχρέωση παρακράτησης φόρου επί πληρωμών που πραγματοποιούνται από το υπόχρεο προς παρακράτηση πρόσωπο εφαρμόζονται εξίσου και στις εταιρείες ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας.
Περαιτέρω, ελλείψει ειδικής διάταξης/εξαίρεσης επί του φορολογικού χειρισμού των μερισμάτων που τυχόν διανέμονται από την εταιρεία προς τους μετόχους/εταίρους της ή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης, δεν φαίνεται να ισχύει κάποια εξαίρεση από το φόρο στην παρούσα μορφή του καθεστώτος.
ΦΠΑ
Με την προσθήκη νέας διάταξης στον Ελληνικό Κώδικα ΦΠΑ ορίζεται ρητά ότι οι «εσωτερικές πράξεις» που διενεργούνται μεταξύ της εταιρείας ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας και των προσώπων που συμμετέχουν σε αυτή, αποτελούν πράξεις που διενεργούνται εντός ενιαίας οντότητας και εκτός του πεδίου εφαρμογής του Φ.Π.Α.
Σκόπιμη κρίνεται η παροχή περαιτέρω διευκρινίσεων αναφορικά με τη φύση και το περιεχόμενο των εν λόγω «εσωτερικών πράξεων», την επίπτωση στο δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των δαπανών της εταιρείας ειδικού σκοπού καθώς και τη συμβατότητα της διάταξης με την Κοινοτική νομοθεσία περί ΦΠΑ.
Έναρξη ισχύος
Το καθεστώς των εταιρειών διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας εφαρμόζεται από το φορολογικό έτος 2021 και εφεξής.
Προτεινόμενες τροποποιήσεις που θα καθιστούσαν το καθεστώς πιο ελκυστικό
- Το πεδίο εφαρμογής των εταιρειών ειδικού σκοπού διαχείρισης οικογενειακής περιουσίας θα μπορούσε να διευρυνθεί ώστε να περιλαμβάνει όχι μόνο φυσικά πρόσωπα που είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας αλλά και φυσικά πρόσωπα-φορολογικούς κατοίκους αλλοδαπής καθώς επίσης και τη δυνατότητα ένταξης μίας ευρύτερης κατηγορίας μελών/γενεών ανά οικογένεια και περισσότερων της μίας οικογενειών που θα μπορούν να υποστηριχθούν ανά εταιρεία.
- Θα μπορούσε να προβλεφθεί η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών από τις εταιρείες ειδικού σκοπού όχι μόνο προς τα νομικά πρόσωπα που μετέχουν σε αυτές ως μέλη αλλά και προς οποιοδήποτε νομικό πρόσωπο που κατέχει τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία.
- Σκόπιμη θα ήταν η μείωση του ελάχιστου απαιτούμενου ετήσιου ύψους δαπανών €1.000.000, ώστε να καταστεί το Ελληνικό πλαίσιο λειτουργίας των εταιρειών ειδικού σκοπού πιο ελκυστικό σε σύγκριση με ευνοϊκότερα παρόμοια καθεστώτα άλλων χωρών.
- Προτείνεται τέλος η πρόβλεψη ρητής εξαίρεσης/προστασίας από τον κανόνα προσδιορισμού της φορολογικής κατοικίας μίας εταιρείας βάσει του τόπου άσκησης πραγματικής διοίκησης, με σκοπό να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου των νέων διατάξεων και να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος τυχόν μεταβολής της φορολογικής κατοικίας των αλλοδαπών εταιρειών που κατέχουν τα περιουσιακά στοιχεία που είναι υπό τη διαχείριση των εταιρειών ειδικού σκοπού, εκ του λόγου μόνο των πράξεων διαχείρισης.
- Θέματα αδειών παραμονής και εργασίας για απασχολούμενο προσωπικό, όπως και θέματα κοινωνικής ασφάλισης δεν ρυθμίζονται από τις διατάξεις.
* Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στον συγγραφέα κατά τον χρόνο σύνταξης του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταιρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι πελάτης και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.