Φορολογική κατοικία: γνωρίζετε πού βρίσκεστε;
Στο ετήσιο συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης Νομικών (International Bar Association – IBA), που πραγματοποιήθηκε στη Βοστόνη, ΗΠΑ, τον Οκτώβριο του 2013, η Φορολογική Επιτροπή της IBA παρουσίασε μια συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «Φορολογική κατοικία: από ή προς: γνωρίζετε πού βρίσκεστε;» («Tax residency: coming or going: do you know where you are?») σχετικά με ζητήματα φορολογικής κατοικίας και πώς αυτά αντιμετωπίζονται στους διάφορους τόπους δικαιοδοσίας.
Ο Θεόδωρος Σκουζός ήταν ο συντάκτης της αναφοράς σχετικά με τη συνεδρίαση της Φορολογικής Επιτροπής, και η εν λόγω αναφορά δημοσιεύθηκε στον τόμο 20 αριθ. 1 του ενημερωτικού δελτίου περί φορολογικών ζητημάτων που εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Νομολογίας της IBA (Φεβρουάριος 2014).
Η ανά χείρας παρουσίαση περιγράφει συνοπτικά τα όσα συζητήθηκαν στη συνεδρίαση.
Η επιτροπή εξέτασε το ζήτημα της φορολογικής κατοικίας εταιρειών και άλλων οντοτήτων, το οποίο θεωρείται πλέον μεγάλης σημασίας λόγω της παγκοσμιοποίησης, της κινητικότητας των διοικητικών στελεχών και της ανάπτυξης των διαδικτυακών επιχειρήσεων. Η συμμόρφωση ή μη με τα κριτήρια για τον τόπο εγκατάστασης των επιχειρήσεων έχει σημαντικές συνέπειες για τη φορολογική θέση στο πλαίσιο τόσο του εσωτερικού δικαίου όσο και των διεθνών συνθηκών. Η επιτροπή εξέτασε επίσης ορισμένες τεχνικές και πρακτικές πτυχές της μετεγκατάστασης και μεταφοράς των εταιρειών.
Κάτω Χώρες – Wendy Moes
Το κύριο ζήτημα είναι ο τρόπος με τον οποίο προσδιορίζεται η φορολογική κατοικία. Βάσει του ολλανδικού δικαίου, κάθε εταιρεία που έχει συσταθεί στις Κάτω Χώρες θεωρείται Ολλανδός φορολογικός κάτοικος, εκτός και αν μια άλλη χώρα με την οποία οι Κάτω Χώρες έχουν συνάψει φορολογική σύμβαση προβάλλει επιτυχώς απαίτηση φορολογικής κατοικίας. Ο τόπος της αποτελεσματικής διαχείρισης είναι αποφασιστικής σημασίας για τον προσδιορισμό της φορολογικής κατοικίας. Έτσι, εξετάζουμε το πού λαμβάνουν χώρα σημαντικές συνελεύσεις και το πού δραστηριοποιείται η πλειονότητα του διοικητικού συμβουλίου. Δεν αρκεί τα μέλη να ταξιδεύουν για να παρίστανται στις συνελεύσεις• οι αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται στις Κάτω Χώρες. Ως εξαίρεση στον κανόνα προσφυγής στην καθοριστική διάταξη, έχουμε επίσης φορολογικές συμβάσεις στις οποίες η φορολογική κατοικία προσδιορίζεται με διαδικασία αμοιβαίας συμφωνίας, και πρόσφατα τη συμπεριλάβαμε στη φορολογική σύμβαση μεταξύ των Κάτω Χωρών και του Ηνωμένου Βασιλείου. Αυτό όμως στην πραγματικότητα είναι η εξαίρεση, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε αβεβαιότητα εάν δεν υφίσταται συμφωνία μεταξύ των χωρών. Έτσι, αν μια ολλανδική εταιρεία θεωρείται ότι είναι εγκατεστημένη σε άλλη χώρα βάσει φορολογικής σύμβασης, η εν λόγω εταιρεία εξακολουθεί να θεωρείται Ολλανδός φορολογούμενος και αυτό σημαίνει στην ουσία ότι η εταιρεία θα εξακολουθεί να υποβάλλει ετήσια φορολογική δήλωση στις ολλανδικές αρχές και να υπόκειται στην ολλανδική φορολογία μερισμάτων.
Καναδάς – David Fox
Όταν μιλάμε για ζητήματα κατοικίας δυνάμει φορολογικών συμβάσεων και για σημαντικές στιγμές του παρελθόντος έτους από την καναδική πλευρά, πρέπει να σημειώσουμε τη φορολογική σύμβαση μεταξύ Καναδά και Χονγκ Κονγκ. Από την καναδική προοπτική, δεν χωρούν αμφιβολίες ως προς την κατοικία ενός μέρους καθώς αυτή βασίζεται σε σαφώς καθορισμένο σκεπτικό. Στο Χονγκ Κονγκ, όμως, η κατοικία έχει διαφορετική σημασία. Έτσι, το ζήτημα σχετικά με τον τόπο σύστασης, κεντρικής διοίκησης και ελέγχου έχει ως αποτέλεσμα να μην υφίστανται κανόνες προσφυγής στην καθοριστική διάταξη στη σύμβαση για την κατοικία όσον αφορά τις εταιρείες. Έτσι, αν θεωρήσουμε μια κατάσταση στην οποία μια εταιρεία έχει συσταθεί στο Χονγκ Κονγκ αλλά διοικείται κεντρικά και ελέγχεται στον Καναδά, ή αντίστροφα, εγείρεται το ζήτημα σχετικά με την κατοικία, και στον βαθμό που η εταιρεία αυτή είναι εγκατεστημένη σε αμφότερες τις χώρες, το εν λόγω ζήτημα πρέπει να παραπεμφθεί στις αρμόδιες αρχές. Τα εδάφια για την αποτροπή αναζήτησης ευνοϊκής σύμβασης προβλέπουν κατά βάση ότι τα οφέλη των μειωμένων συντελεστών παρακράτησης δεν πρόκειται να εφαρμοστούν εάν πληρούται το κριτήριο του κύριου σκοπού. Ωστόσο, το εν λόγω κριτήριο κύριου σκοπού είναι εξαιρετικά ευρύ.
Χονγκ Κονγκ – Steven Sieker
Η φορολογική κατοικία δεν υφίσταται ως έννοια στην εθνική νομοθεσία του Χονγκ Κονγκ. Αυτό είναι ένα από τα προβλήματα με τις συμβάσεις του Χονγκ Κονγκ, καθώς η κατοικία δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ ως βάση για τη φορολογία. Έτσι, το γεγονός ότι κάποιος είναι κάτοικος του Χονγκ Κονγκ δεν είναι απαραίτητο ότι θα σχετίζεται και με τη φορολογία. Όταν το Χονγκ Κονγκ σύναψε -πολύ πρόσφατα- τις πρώτες συμφωνίες για την αποφυγή διπλής φορολογίας με διάφορες χώρες, έπρεπε να θεσπίσει την έννοια της κατοικίας για τους σκοπούς των συμβάσεων, η οποία είναι ξένη προς το εσωτερικό του δίκαιο. Έτσι, έχουμε αυτή τη μοναδική έννοια στο πλαίσιο των συμβάσεων του Χονγκ Κονγκ, σύμφωνα με την οποία η σύσταση μιας εταιρείας στο Χονγκ Κονγκ αρκεί για τη διεκδίκηση των ωφελειών από τη σύμβαση• υπό κανονικές συνθήκες, η εταιρεία δεν θα υπόκειτο σε φόρο επί του εισοδήματος που προέρχεται από ξένη πηγή. Θα ήταν ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτό στην πράξη καθώς, για πολλούς λόγους, το Χονγκ Κονγκ θα αποτελεί ιδανικό τόπο δικαιοδοσίας για εταιρείες συμμετοχών.
Ισραήλ – Guy Katz
Σύμφωνα με την ισραηλινή νομοθεσία, ένα άτομο θεωρείται Ισραηλινός κάτοικος εάν το κέντρο της ζωής του βρίσκεται στο Ισραήλ. Υπάρχει ένα ζήτημα που είναι αρκετά μοναδικό στην περίπτωση του Ισραήλ και έχει σχέση με το αν ένα παντρεμένο ζευγάρι μπορεί να έχει διαφορετική κατοικία. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι φορολογικές αρχές θεωρούσαν ότι στο Ισραήλ ένα παντρεμένο ζευγάρι θα έπρεπε να κατοικεί σε ένα μέρος• «όλως παραδόξως», το μέρος αυτό βρισκόταν πάντα στο Ισραήλ. Πρόσφατα, θεσπίστηκε μια πολύ μοναδική απόφαση στο Ισραήλ, σύμφωνα με την οποία, για πρώτη φορά, ο σύζυγος μπορεί να κατοικεί σε ένα μέρος και η σύζυγος σε άλλο μέρος.
Ηνωμένο Βασίλειο – Gareth Amdor
Από την πλευρά του Ηνωμένου Βασιλείου, το σχετικά πρόσφατο σημαντικό γεγονός είναι η θέσπιση ενός επιλεκτικού καθεστώτος που αφορά τα κέρδη των μόνιμων εγκαταστάσεων του ΗΒ στο εξωτερικό. Αυτό αποτελεί μέρος της πρόθεσης της κυβέρνησης του ΗΒ να βασίζεται το φορολογικό καθεστώς του ΗΒ περισσότερο σε εδαφικά κριτήρια. Και αυτό συνδέεται με μια νέα απαλλαγή των μερισμάτων του εξωτερικού• έτσι, οδηγεί στην ίση φορολογική μεταχείριση των κερδών που επαναπατρίζονται στο ΗΒ από μια ξένη θυγατρική και των κερδών που επαναπατρίζονται στο ΗΒ από μια μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό. Και όπως στην περίπτωση των κανόνων για τις Ελεγχόμενες Αλλοδαπές Εταιρείες, έτσι και οι εν λόγω κανόνες περιέχουν διατάξεις για την αποφυγή της διεύρυνσης και την καταπολέμηση της φοροαποφυγής, προκειμένου να μην είναι δυνατή η εκτροπή των κερδών στη μόνιμη εγκατάσταση στο εξωτερικό -για την οποία ισχύει η απαλλαγή.
Steven Sieker – Χονγκ Κονγκ
Σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία του Χονγκ Κονγκ, το γεγονός ότι ένα πρόσωπο διατηρεί μόνιμη εγκατάσταση στο Χονγκ Κονγκ δεν το καθιστά αυτόματα υποκείμενο σε φορολογία. Για να υπόκειται σε φορολογία, τα κέρδη του προσώπου πρέπει να προκύπτουν στο Χονγκ Κονγκ ή να προέρχονται από το Χονγκ Κονγκ και, επιπλέον, όσον αφορά ορισμένα είδη εισοδήματος, οι φορολογικές αρχές έχουν ακολουθήσει ιστορικά μια προσέγγιση «όλα ή τίποτα». Έτσι, ένα πρόσωπο είτε υπόκειται σε πλήρη φορολογία είτε απαλλάσσεται εξ ολοκλήρου. Με ορισμένα είδη εισοδήματος, όπως εισόδημα από υπηρεσίες, είναι δυνατός ο επιμερισμός, αλλά στην περίπτωση του εισοδήματος από εμπορικές συναλλαγές είναι όλα ή τίποτα.
Γουατεμάλα – José Quiñones
Στη Γουατεμάλα εφαρμόστηκε μια πλήρης φορολογική μεταρρύθμιση, η οποία ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2013. Πολλές από τις διατάξεις που ισχύουν ήδη σε άλλους τόπους δικαιοδοσίας εφαρμόστηκαν και στη Γουατεμάλα, όπως οι διατάξεις για τις μόνιμες εγκαταστάσεις, η έννοια της κατοικίας, η οποία δεν υφίστατο προηγουμένως, και οι κανόνες περί ενδοομιλικών χρεώσεων. Πρόκειται για μια προσπάθεια προσέγγισης της Γουατεμάλα με τις διεθνείς φορολογικές διατάξεις. Οδήγησε, όμως, και σε μεγάλη αβεβαιότητα, σε ορισμένα «παραθυράκια» που χρησιμοποιούνταν και για τα οποία επιχειρείται ρύθμιση με ειδικές διατάξεις. Όσον αφορά τις μόνιμες εγκαταστάσεις, η νέα νομοθεσία περί φορολογίας εισοδήματος συνάδει με το άρθρο 5 της πρότυπης σύμβασης, γεγονός που είναι απόλυτα σαφές.
Μοζαμβίκη – Paula Duarte Rocha
Τα κριτήρια προέλευσης και κατοικίας ισχύουν για τη φορολογία στη Μοζαμβίκη. Οι κάτοικοι φορολογούνται επί του συνολικού εισοδήματος που προκύπτει, ενώ οι μη κάτοικοι και οι μόνιμες εγκαταστάσεις οντοτήτων στην αλλοδαπή φορολογούνται επί συγκεκριμένου εισοδήματος που προέρχεται από τη Μοζαμβίκη. Οι οντότητες που είναι εγκατεστημένες στην αλλοδαπή συνήθως οφείλουν να καταχωρούν τις επιχειρήσεις ή τις θυγατρικές στη Μοζαμβίκη, ή να διορίζουν έναν νομικό, τοπικό αντιπρόσωπο για να συμμορφώνονται με τις φορολογικές υποχρεώσεις τους. Και από τη στιγμή που καταχωρούν το υποκατάστημα ή τη θυγατρική, οι οντότητες αυτές υπόκεινται σε φορολογία, για την πλήρη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις τους, ως να αποτελούσαν τοπική οντότητα.
Η έννοια της πραγματικής κυριότητας
Ηνωμένο Βασίλειο – Gareth Amdor
Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι βασικές αρχές του εισοδήματος από πραγματική κυριότητα αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της υπόθεσης της εταιρείας Indofood . Οι βασικές αρχές που προέκυψαν από την υπόθεση αυτή ήταν ότι προκειμένου ένα πρόσωπο να είναι ο δικαιούχος του εισοδήματος για τους σκοπούς του ΗΒ, πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει ότι έχει το πλήρες προνόμιο να επωφελείται άμεσα από το εισόδημα. Το Εφετείο του ΗΒ δήλωσε ουσιαστικά ότι «πρέπει επίσης να εξεταστεί η ουσία του συστήματος». Έτσι, εφάρμοσε κάποιου είδους εμπορικό και πρακτικό κριτήριο, καθώς και ένα νομικό κριτήριο. Έτσι, από την άποψη του ΗΒ, το κριτήριο της πραγματικής κυριότητας περιορίζεται σε εκείνες τις περιπτώσεις όπου το πρόσωπο δεν έχει το πλήρες όφελος και τα πλήρη δικαιώματα να ωφεληθεί από το εισόδημα. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι η νομολογία αναγνωρίζει ότι δεν είναι όλα τα συστήματα και τα μέσα νόμιμα και ότι κάθε περίπτωση θα εξετάζεται με βάση τα δεδομένα της.
Χονγκ Κονγκ – Steven Sieker
Λόγω του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι συμβάσεις στο Χονγκ Κονγκ, επειδή δηλαδή το μόνο που χρειάζεται για τη διεκδίκηση της ωφέλειας είναι η σύσταση στο Χονγκ Κονγκ, διαπιστώσαμε ότι το Χονγκ Κονγκ χρησιμοποιείται ως εταιρεία συμμετοχών, ιδιαίτερα στην Κίνα. Αυτό συνέβη για δύο λόγους. Πρώτον, επειδή φυσικά το Χονγκ Κονγκ αποτελεί τμήμα της Κίνας και, δεύτερον, επειδή επρόκειτο για την πρώτη σύμβαση του Χονγκ Κονγκ και το γεγονός αυτό έγινε δεκτό με ενθουσιασμό. Πολλές εταιρείες συστάθηκαν στο Χονγκ Κονγκ για να επενδύσουν στην Κίνα, με το δυνητικό πλεονέκτημα της επίτευξης μειωμένου συντελεστή παρακράτησης. Και έτσι, αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι οι κινεζικές φορολογικές αρχές δεν είχαν την καθοδήγηση για να προσδιορίσουν πότε μια αλλοδαπή εταιρεία θα θεωρείται ο δικαιούχος του εισοδήματος. Οι κινεζικές αρχές εξετάζουν, λοιπόν, παραμέτρους, όπως εάν υφίσταται υποχρέωση άμεσης κατανομής μιας αμοιβής, δηλαδή ορισμένα κοινά σημεία με αυτά της υπόθεσης της εταιρείας Velcro , το εάν η εταιρεία συμμετοχών έχει ή όχι το δικαίωμα να διαθέσει το εισόδημα κτλ.
Καναδάς – David Fox
Η καναδική κυβέρνηση δεν σημείωσε γενικά δικαστικές επιτυχίες σε υποθέσεις στις οποίες επικαλείται η αναζήτηση ευνοϊκής σύμβασης ή που αμφισβητούνται βάσει της πραγματικής κυριότητας. Έτσι, η απάντηση σε αυτό είναι ένα έγγραφο διαβούλευσης σχετικά με την αναζήτηση ευνοϊκής σύμβασης, το οποίο θα οδηγήσει σε νομοθεσία. Το έγγραφο προσδιόριζε τέσσερα κύρια χαρακτηριστικά της πρακτικής της αναζήτησης ευνοϊκής σύμβασης. Το πρώτο αφορά μια οντότητα που είναι εγκατεστημένη σε χώρα με την οποία ο Καναδάς έχει συνάψει φορολογική σύμβαση και ζητά την εφαρμογή της σύμβασης. Η ενδιάμεση οντότητα, με τη σειρά της, ανήκει σε ή ελέγχεται από κατοίκους τρίτης χώρας, οι οποίοι δεν δικαιούνται τα ίδια τουλάχιστον προνόμια από τη σύμβαση. Το τρίτο χαρακτηριστικό αφορά το γεγονός ότι η ενδιάμεση οντότητα δεν καταβάλλει καθόλου φόρους ή καταβάλλει χαμηλούς φόρους στη χώρα εγκατάστασής της σε σχέση με το φορολογητέο εισόδημα που κερδίζει στον Καναδά, το οποίο έχει να κάνει με τη μείωση των ποσών που είναι καταβλητέα στους κατοίκους τρίτων χωρών. Το τέταρτο κύριο χαρακτηριστικό είναι ότι η ενδιάμεση οντότητα δεν ασκεί πραγματική ή ουσιαστική επιχειρηματική δραστηριότητα στη χώρα εγκατάστασής της. Στις περιπτώσεις που συντρέχουν αυτά τα κύρια χαρακτηριστικά της αναζήτησης ευνοϊκής σύμβασης, αυτό συνιστά ισχυρή απόδειξη ότι ο κύριος σκοπός της ενδιάμεσης οντότητας είναι η εφαρμογή της πρακτικής της αναζήτησης ευνοϊκής σύμβασης. Και ότι, σε αυτές τις περιπτώσεις, η Υπηρεσία Εσόδων του Καναδά έχει το δικαίωμα να αρνηθεί τα προνόμια από συμβάσεις.
Δεύτερο μέρος της συνεδρίασης
Τόπος εγκατάστασης των επιχειρήσεων
Ηνωμένο Βασίλειο – Gareth Amdor
Στο Ηνωμένο Βασίλειο το ζήτημα του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων εξακολουθεί να βρίσκεται στο προσκήνιο. Η Υπηρεσία Εσόδων του Ηνωμένου Βασιλείου δείχνει ενδιαφέρον διότι, προφανώς, ενδιαφέρεται να εισπράττει το σύνολο του φόρου από οποιαδήποτε οντότητα είναι εγκατεστημένη στο Ηνωμένο Βασίλειο σύμφωνα με τους κανόνες μας, καθώς και να απορρίπτει διεκδικήσεις για προνόμια από συμβάσεις στις περιπτώσεις που τα προνόμια αυτά αξιώνονται από μη φορολογικούς κατοίκους του ΗΒ. Έχουμε δύο κριτήρια στο Ηνωμένο Βασίλειο: ένα κριτήριο σύστασης, όπως είναι αναμενόμενο, και ένα κριτήριο νομολογίας και πραγματικών περιστατικών σχετικά με αυτό που ονομάζουμε κεντρική διοίκηση και έλεγχος μιας εταιρείας. Εξετάζουμε επίσης το στρατηγικό ύψιστο επίπεδο ελέγχου. Δεν εξετάζουμε τον καθημερινό έλεγχο, αλλά τις περιπτώσεις που λαμβάνονται στρατηγικές αποφάσεις όσον αφορά την ίδια την επιχείρηση.
Κάτω Χώρες – Wendy Moes
Ανατρέχοντας πάλι στο ζήτημα της φορολογικής κατοικίας και πότε μια εταιρεία θεωρείται φορολογικός κάτοικος των Κάτω Χωρών: έχουμε ήδη αναφέρει ότι κάθε εταιρεία που συστήνεται σύμφωνα με το ολλανδικό δίκαιο θεωρείται φορολογικός κάτοικος των Κάτω Χωρών. Πρόκειται για την αποκαλούμενη «διάταξη που δημιουργεί εξομοίωση», η οποία ισχύει για τις εν λόγω οντότητες. Καθώς είναι πλέον δυνατή η μετατροπή μιας αλλοδαπής εταιρείας σε ολλανδική οντότητα και μιας ολλανδικής οντότητας σε αλλοδαπή νομική οντότητα, τίθεται το ερώτημα εάν οι εν λόγω διατάξεις που δημιουργούν εξομοίωση εξακολουθούν να ισχύουν για τις προαναφερόμενες οντότητες.
Ουρουγουάη -Isabel Laventure
Έως την έναρξη ισχύος της φορολογικής μεταρρύθμισης του 2006, στην Ουρουγουάη δεν ήταν προσδιορισμένο το ζήτημα της φορολογικής κατοικίας των επιχειρήσεων. Η φορολογική μεταρρύθμιση εισήγε την έννοια της φορολογικής κατοικίας η οποία, για εσωτερικούς σκοπούς, είναι κατά βάση σημαντική προκειμένου να προσδιοριστεί σε ποιο είδος φόρου εισοδήματος θα υπόκειται η εταιρεία, καθώς και ο τρόπος με τον οποίο θα καταβάλλονται οι εν λόγω φόροι. Σύμφωνα με το κριτήριο της φορολογικής κατοικίας των επιχειρήσεων, όλες οι νομικές οντότητες και άλλες οντότητες που έχουν συσταθεί σύμφωνα με το δίκαιο της Ουρουγουάης πρέπει να θεωρούνται φορολογικοί κάτοικοι. Δηλαδή, δεν υφίσταται κάποιο κριτήριο που να σχετίζεται με την κεντρική διοίκηση ή τον έλεγχο.
Πορτογαλία – GUILHERME FIGUEIREDO
Εάν η έδρα ή ο τόπος της αποτελεσματικής διαχείρισης της εταιρείας βρίσκεται στην Πορτογαλία, η εταιρεία θα θεωρείται φορολογικός κάτοικος της Πορτογαλίας. Έτσι, εάν είτε η έδρα είτε ο τόπος της αποτελεσματικής διαχείρισης βρίσκεται στην Πορτογαλία, αυτό αρκεί για να θεωρηθεί η εταιρεία φορολογικός κάτοικος της Πορτογαλίας. Η φορολογική νομοθεσία της Πορτογαλίας δεν προβλέπει κάποιον νομικό ορισμό ως προς το τι θεωρείται έδρα ή τόπος αποτελεσματικής διαχείρισης. Έτσι, κάθε φορά είναι αναγκαία η ερμηνεία των όρων. Για τον ορισμό της έδρας πρέπει να ανατρέχουμε στην έννοια κατά το εταιρικό δίκαιο, που καθορίζει την εταιρική και νόμιμη έδρα της εταιρείας.
Ιταλία – Valerio Cirimbilla
Το ιταλικό καθεστώς της φορολογίας κατά την έξοδο από μια χώρα τροποποιήθηκε πρόσφατα από το νομοθετικό σώμα της Ιταλίας• ο συγκεκριμένος στόχος ήταν η συμμόρφωση του καθεστώτος αυτού με την πολύ πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο γενικός κανόνας είναι ότι η μεταφορά της φορολογικής κατοικίας μιας εταιρείας στο εξωτερικό θεωρείται ως φορολογητέα πράξη, εκτός εάν τα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας βρίσκονται σε μόνιμη εγκατάσταση στην Ιταλία. Ο κανόνας για τον προσδιορισμό του πότε μια εταιρεία θεωρείται φορολογικός κάτοικος της Ιταλίας είναι αρκετά αυστηρός• δεν είναι εύκολο για μια εταιρεία στην Ιταλία να μην θεωρείται φορολογικός κάτοικος. Ο κανόνας είναι ότι μια εταιρεία θεωρείται φορολογικός κάτοικος της Ιταλίας εάν, για το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού έτους, ήτοι 183 ημέρες σε ένα έτος, η εταιρεία διατηρεί είτε τη νόμιμη έδρα, είτε τον τόπο αποτελεσματικής διαχείρισης είτε «τον κύριο επιχειρηματικό της σκοπό στην Ιταλία». Η τελευταία απαίτηση είναι αρκετά περίεργη• η Ιταλία είναι μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο όπου ισχύει αυτού του είδους η προϋπόθεση για τον καθορισμό της φορολογικής κατοικίας.
Πορτογαλία – Guilherme Figueiredo
Σε γενικές γραμμές, οι πορτογαλικές εταιρείες, αντί να μετεγκαθίστανται, απλώς συστήνουν μια άλλη εταιρεία σε άλλο τόπο δικαιοδοσίας. Και αυτό διότι, πρώτον, δεν θέλουν να προσελκύουν την προσοχή των αρχών, καθώς τότε μπορεί να υπόκεινται σε επιθεώρηση ή φορολογικό έλεγχο ή κάτι ανάλογο. Και δεύτερον, δεν θέλουν να προσελκύουν την προσοχή του κοινού και της κοινής γνώμης. Οι εταιρείες δεν επιθυμούν να βρίσκονται στη θέση που πρέπει να εξηγήσουν γιατί πράττουν όπως πράττουν, ούτε να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο να ζημιωθεί η εικόνα τους και οι δραστηριότητές τους.
Ουρουγουάη – Isabel Laventure
Μετεγκατάσταση στην Ουρουγουάη: Το 2009 μια εταιρεία του Παναμά υπέβαλε αίτημα στις φορολογικές αρχές. Η εταιρεία βρισκόταν στη φάση μετεγκατάστασης στην Ουρουγουάη• είχαν ήδη τροποποιήσει τον εσωτερικό κανονισμό της εταιρείας και τον είχαν επικαιροποιήσει ώστε να συνάδει με το εταιρικό δίκαιο της Ουρουγουάης. Ζήτησαν, λοιπόν, από τη φορολογική αρχή να υπαχθούν σε μια φορολογική απαλλαγή που ίσχυε για τις οντότητες που είναι εγκατεστημένες στη χώρα. Η απάντηση της φορολογικής αρχής ήταν ότι η φορολογική απαλλαγή δεν κάλυπτε την εταιρεία του Παναμά και ότι η εταιρεία δεν θα μπορούσε ποτέ να θεωρηθεί φορολογικός κάτοικος της χώρας, καθώς δεν είχε συσταθεί αρχικά σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ουρουγουάης. Για την αντιμετώπιση του ζητήματος, το 2011 ψηφίστηκε ένας νόμος που προβλέπει ότι οι αλλοδαπές νομικές οντότητες που δεν έχουν συσταθεί σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία και ορίζουν ως τόπο εγκατάστασής τους τη χώρα θα πρέπει να θεωρούνται κάτοικοι της εθνικής επικράτειας από τη στιγμή της ολοκλήρωσης της επίσημης διαδικασίας. Αυτό ισχύει και αντίστροφα: μια οντότητα παύει να είναι φορολογικός κάτοικος της Ουρουγουάης εάν αποφασίσει να μεταφέρει την εταιρική έδρα της στο εξωτερικό μόλις ολοκληρώσει όλες τις διαδικασίες που ισχύουν στο πλαίσιο των κανόνων και των κανονισμών. Όπως μπορείτε να φανταστείτε, η έξοδος δεν είναι τόσο εύκολη. Στη χώρα δεν προβλέπεται φορολόγηση κατά την έξοδο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν απαιτείται η καταβολή φόρων κατά την έξοδο. Διότι ένα από τα πράγματα που θα πρέπει να κάνει μια εταιρεία της Ουρουγουάης για τη μετεγκατάστασή της είναι να ζητήσει πιστοποιητικά μετεγκατάστασης από τις φορολογικές αρχές και αυτό είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει σε φορολογικό έλεγχο.
Ιαπωνία – Shimon Takagi
Σύμφωνα με την ιαπωνική αρχή που ισχύει για τις υποκείμενες σε φόρο εταιρείες, η κατοικία καθορίζεται από τον τόπο σύστασης. Έτσι, μια ιαπωνική εταιρεία, ακόμη και αν λειτουργεί από το Χονγκ Κονγκ, αποτελεί ιαπωνική εταιρεία. Όσον αφορά τη φορολόγηση κατά την έξοδο για εταιρείες που μετεγκαθίστανται εκτός της Ιαπωνίας, όταν η διάρθρωση περιλαμβάνει χώρες όπως οι Κάτω Χώρες, το ΗΒ ή η Ιρλανδία, στις οποίες προβλέπεται φορολογικός συντελεστής πάνω από 20% για τις εταιρείες, θεωρείται γενικά ως νόμιμη διάρθρωση. Στις περιπτώσεις όμως των ασιατικών χωρών, όπως το Χονγκ Κονγκ ή η Σιγκαπούρη, στις οποίες ο φορολογικός συντελεστής είναι χαμηλότερος του 20%, πρέπει να δούμε κάποια ουσία για να γίνει αποδεκτή η διάρθρωση. Όσον αφορά τα άτομα, οι μη κάτοικοι υπόκεινται μόνο σε φόρο επί του εισοδήματος από ιαπωνική πηγή. Ως μη κάτοικος νοείται ένα άτομο που ζει για ένα έτος ή λιγότερο στην Ιαπωνία χωρίς να διατηρεί κατοικία στη χώρα.
Ινδονησία – Freddy Karyadi
Η Ινδονησία έχει θεσπίσει νόμους για τη φορολογία εισοδήματος και ο φόρος εταιρειών εξαρτάται από το εάν η εταιρεία έχει συσταθεί στην Ινδονησία ή εάν ο τόπος της αποτελεσματικής διαχείρισης βρίσκεται στην Ινδονησία. Η τοποθεσία της αποτελεσματικής διαχείρισης στην Ινδονησία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες: τη συνέλευση των μετόχων ή του Διοικητικού Συμβουλίου, την έδρα των διευθυντών, την έδρα των μετόχων ή τη φυσική παρουσία του κεντρικού γραφείου. Δεν υφίσταται φορολογία κατά την έξοδο. Εάν οι ινδονησιακές εταιρείες που φορολογούνται στη χώρα απολέσουν την κατοικία τους και καταστούν μη κάτοικοι, δεν είναι σαφές αν θα πρέπει να καταβάλουν συγκεκριμένο φόρο λόγω αυτής της απώλειας. Προκειμένου ένα άτομο να αναγνωριστεί ως μη κάτοικος, δεν θα πρέπει να κατοικεί στην Ινδονησία για περισσότερες από 183 ημέρες το έτος.