Μονομελές διοικητικό όργανο σε Ανώνυμη Εταιρεία
Σημαντική καινοτομία του ν. 4548/2018 αποτελεί το άρθρο 115, με το οποίο προβλέφθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα διοίκησης της ΑΕ από μονομελές διοικητικό όργανο για τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις, που δεν διαθέτουν μετοχές στην ρυθμιζόμενη αγορά, αντί του μέχρι τότε υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου που όριζε ως μοναδικό όργανο διοίκησης της ΑΕ το τριμελές τουλάχιστον ΔΣ.
Για τον ορισμό των «πολύ μικρών», «μικρών», «μεσαίων» και «μεγάλων» επιχειρήσεων η διάταξη του άρθρ. 2 περ. ια’ ν. 4548/2018 παραπέμπει στις οντότητες του ν. 4308/2013 και ειδικότερα ορίζει ότι «Για τις νεοϊδρυόμενες εταιρείες και μέχρι τη σύνταξη του πρώτου ισολογισμού, ως «πολύ μικρές», «μικρές» και «μεσαίες» εταιρείες νοούνται εκείνες των οποίων το κεφάλαιο δεν υπερβαίνει τα ποσά των 100.000, 500.000 και 1.000.000 ευρώ, αντίστοιχα, ενώ ως «μεγάλες» νοούνται εκείνες των οποίων το κεφάλαιο υπερβαίνει το ποσό των 1.000.000 ευρώ».
Ειδικά ως προς το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 115 του ν. 4548/2018, αυτό περιορίζεται στις μικρές και πολύ μικρές εταιρείες που δεν είναι εισηγμένες σε οργανωμένη αγορά.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τις διατάξεις των παρ. 2 και 3 του άρθρ. 2 Ν. 4308/2013, «Πολύ μικρές οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες κατά την ημερομηνία του ισολογισμού τους δεν υπερβαίνουν τα όρια σε δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια: α) Σύνολο ενεργητικού (περιουσιακών στοιχείων): 450.000 ευρώ., β) Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 900.000 ευρώ, γ) Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου: 10 άτομα», ενώ «Μικρές οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες δεν είναι πολύ μικρές οντότητες και κατά την ημερομηνία του ισολογισμού τους δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια: α) Σύνολο ενεργητικού: 5.000.000 ευρώ, β) Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 10.000.000 ευρώ, γ) Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου: 50 άτομα».
Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 115, η μονομελής διοίκηση είναι δυνατή υπό την προϋπόθεση ότι το καταστατικό της εταιρείας προβλέπει την ύπαρξη ενός τέτοιου οργάνου. Το εν λόγω διοικητικό όργανο, που είναι πάντοτε φυσικό πρόσωπο, καλείται «σύμβουλος διαχειριστής», και ούτως διακρίνεται από το διαχειριστή άλλων κεφαλαιουχικών εταιρειών, όπως της ΕΠΕ και της ΙΚΕ.
Κατά τη διάταξη του άρθρου 115 παρ. 2 του ανωτέρω νόμου, ο διορισμός, οι προϋποθέσεις εκλογιμότητας, η θητεία, οι αρμοδιότητες, τα καθήκοντα, οι εξουσίες, ο διορισμός αναπληρωματικού συμβούλου-διαχειριστή, η αστική και ποινική ευθύνη, η αμοιβή του Συμβούλου-Διαχειριστή και τα συναφή θέματα διέπονται από τους κανόνες που ισχύουν για το Διοικητικό Συμβούλιο, στο βαθμό που αυτές είναι συμβατές με το χαρακτήρα του Συμβούλου-Διαχειριστή ως μονομελούς οργάνου. Επομένως, οι κανόνες που αφορούν το ΔΣ ως συλλογικό όργανο και δεν είναι συμβατές με τη φύση του Σύμβουλου-Διαχειριστή ως μονομελούς οργάνου όπως λ.χ οι διατάξεις σχετικά με την πρόσκληση των μελών σε συνεδρίαση, την ίδια τη συνεδρίασή τους, τη λήψη αποφάσεων, την απαρτία και την πλειοψηφία, την εκλογή των μελών με βάση καταλόγους ή τη δυνατότητα απευθείας διορισμού μέρους αυτών από την μειοψηφία δεν εφαρμόζονται.
Αναφορικά με την υποχρέωση κάθε μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου να ενημερώνει τα υπόλοιπα μέλη αυτού, δοθείσης της έλλειψης άλλων μελών διοίκησης, η υποχρέωση ενημέρωσης του υπόχρεου Συμβούλου-Διαχειριστή μεταφέρεται με βάση τη διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 115 προς τους μετόχους της εταιρείας είτε στο πλαίσιο γενικής συνέλευσης είτε ατομικά προς ένα έκαστο εξ αυτών, με τήρηση της αρχής της ισότιμης μεταχείρισης.
Σε περίπτωση σύναψης συμβάσεων του Συμβούλου-Διαχειριστή με την ανώνυμη εταιρεία, αποφάσεις (κατ’ άρθρο 99) λαμβάνει και εγκρίσεις παρέχει η Γενική Συνέλευση (άρθρο 115 παρ. 3), αντί του, μη υφισταμένου στην προκειμένη περίπτωση, Διοικητικού Συμβουλίου.
Σημειώνεται ότι οι αποφάσεις του Συμβούλου-Διαχειριστή που δεν αφορούν θέματα της τρέχουσας διαχείρισής του ή συνιστούν πράξεις καταχωριστέες στο Γ.Ε.ΜΗ. καταχωρούνται (άρθρο 115 παρ. 4) στο σχετικό βιβλίο πρακτικών (άρθρο 93), το οποίο βέβαια μπορεί να τηρείται και ηλεκτρονικά, όπως εξάλλου ισχύει και στην περίπτωση του Διοικητικού Συμβουλίου.
Με βάση τα προεκτεθέντα, από την 1.1.2019 (και υπό την προϋπόθεση της σχετικής καταστατικής πρόβλεψης) οι Μικρές και Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις, καθώς και οι μη εισηγμένες σε οργανωμένη αγορά εταιρείες, έχουν τη δυνατότητα να εμπιστεύονται τη διοίκησή τους σε ένα, μόνον, πρόσωπο, τον Σύμβουλο-Διαχειριστή.
Η δυνατότητα αυτή διοίκησης από μονομελές όργανο προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται, το μειωμένο κόστος που συνεπάγεται η απασχόληση ενός μόνο διοικητικού στελέχους, η πιο άμεση και γρήγορη στελέχωση της διοίκησης των μικρών και πολύ μικρών Α.Ε., ιδιαίτερα δε των «οικογενειακών» ΑΕ και η εν γένει ευελιξία στην καθημερινή διεκπεραίωση των συναλλαγών τους. Παράλληλα, μειώνεται αυτόματα το εύρος των προσώπων που είναι δυνατό να εμπλακούν σε δικαστικές διενέξεις και να εκτεθούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο σε νομικούς κινδύνους. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να παραγνωρίζεται και το γεγονός ότι η ύπαρξη ενός μονομελούς διοικητικού οργάνου καθιστά αυτό πιο ευάλωτο στην άσκηση επιρροής από την πλευρά των μετόχων. Σε κάθε περίπτωση, η προσεκτική αξιοποίηση του συγκεκριμένου θεσμού δύναται να οδηγήσει στην επιτυχημένη εφαρμογή του.
Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στο συντάκτη κατά το χρόνο συγγραφής του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταιρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι εντολέας μας και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.