Το Οικογενειακό Δίκαιο αποτελεί τμήμα του ιδιωτικού δικαίου και ειδικότερα του Αστικού Δικαίου. Το Οικογενειακό Δίκαιο περιέχεται στο τέταρτο βιβλίο του Αστικού Κώδικα (άρθρα 1346-1709 ΑΚ) αλλά σχετικές διατάξεις συναντώνται και σε άλλα νομοθετήματα. Οι διατάξεις του οικογενειακού δικαίου ρυθμίζουν τις οικογενειακές σχέσεις, δηλαδή τις σχέσεις που διαμορφώνονται και αναπτύσσονται στο πλαίσιο της οικογένειας.
Η «Οικογένεια» είναι κατά πρώτο λόγο έννοια κοινωνιολογική και υποδηλώνει την ανάγκη του ανθρώπου να ανήκει κάπου. Με τον όρο «οικογένεια» αναφερόμαστε στην πρωταρχική ομάδα της κοινωνίας, που ο δεσμός των μελών της συνδέεται άμεσα με ένα βιολογικό γεγονός: σεξουαλική σχέση ή τεκνοποιία. Το βιολογικό αυτό γεγονός όταν ενσωματώνεται στο δίκαιο, εμφανίζεται η νομική έννοια της οικογένειας: η σεξουαλική σχέση εντάσσεται στο γάμο, ενώ η τεκνοποιία εντάσσεται στη νομική θεμελίωση της μητρότητας και της πατρότητας. Οικογένεια, από κοινωνιολογική αλλά και από νομική άποψη, δημιουργεί και η υιοθεσία, με την οποία δημιουργείται τεχνητή συγγενική σχέση. Στην υιοθεσία το βιολογικό γεγονός (η γέννηση) αντικαθίσταται από μια νομική πράξη.
Μία εναλλακτική μορφή οικογένειας, η οποία εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο στις σύγχρονες κοινωνίες, είναι η ελεύθερη ένωση. Με το Ν. 3719/2008 αναγνωρίζεται στην Ελλάδα το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης. Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης είναι η συμφωνία δύο ενηλίκων με την οποία οργανώνουν τη συμβίωσή τους. Με αυτό παρέχονται στα ζευγάρια που επιλέγουν τη συμβίωση μερικά από τα δικαιώματα που προσφέρει ο γάμος.
Υπάρχουν κανόνες δικαίου οι οποίοι ρυθμίζουν τις οικογενειακές σχέσεις με τη στενή έννοια, και αφορούν τόσο τις σχέσεις μεταξύ των συζύγων, τις προσωπικές και τις περιουσιακές, όσο και τις σχέσεις των γονέων με τα τέκνα που γεννήθηκαν μέσα στο γάμο, εκτός γάμου ή έχουν υιοθετηθεί. Υπάρχουν ωστόσο και κάποιοι κανόνες του Οικογενειακού Δικαίου, οι οποίοι προϋποθέτουν μία ευρύτερη έννοια της οικογένειας. Πρόκειται για τους κανόνες οι οποίοι ρυθμίζουν την προστασία των ανήλικων και ανίκανων προσώπων, δηλαδή την επιτροπεία ανηλίκων (όπου και όταν η γονική μέριμνα δεν υπάρχει ή ενδεχομένως αδρανεί), τη δικαστική συμπαράσταση και τη δικαστική επιμέλεια ξένων υποθέσεων.
Το συναινετικό διαζύγιο.
Η διαδικασία για την έκδοση του συναινετικού διαζυγίου ξεκινά με την υποβολή από τους συζύγους κοινής αίτησης ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου, με την οποία ζητούν τη λύση του γάμου τους. Η αίτηση αυτή υπογράφεται και από τους δύο πληρεξουσίους δικηγόρους ή από τον κοινό πληρεξούσιο δικηγόρο.
Για τη λύση του γάμου με συναινετικό διαζύγιο απαιτείται ο γάμος να έχει διαρκέσει ένα τουλάχιστον έτος μέχρι την κατάθεση της σχετικής αίτησης. Οι σύζυγοι που υπέβαλαν κοινή αίτηση διαζυγίου είναι υπόχρεοι να δηλώσουν δύο φορές ακόμα στο Δικαστήριο τη συναίνεσή τους για τη λύση του γάμου, δηλαδή σε δύο συνεδριάσεις, από τις οποίες η δεύτερη να απέχει από την πρώτη τουλάχιστον έξι μήνες, όχι όμως πάνω από δύο χρόνια.
Κατά την πρώτη συνεδρίαση πρέπει οι αιτούντες να υποβάλουν: α)αντίγραφο της αιτήσεως, β)τις προτάσεις τους, γ)ληξιαρχική πράξη γάμου, δ)αντίγραφο της συμφωνίας για το διαζύγιο, ε)αντίγραφο της συμφωνίας για την επιμέλεια και την επικοινωνία των ανήλικων κοινών τέκνων (αν υπάρχουν) και στ)αποδεικτικό της κοινοποίησης της αίτησης στον Εισαγγελέα (αν υπάρχει).
Κατά τη δεύτερη συνεδρίαση πρέπει οι αιτούντες να υποβάλουν: α)αντίγραφο της αιτήσεως, β)τις προτάσεις τους, γ)ληξιαρχική πράξη γάμου, δ)αντίγραφο πρακτικού της πρώτης συνεδρίασης και ε)τη συμφωνία τους για τα ανήλικα τέκνα (αν υπάρχουν) που είχαν τυχόν καταθέσει κατά την πρώτη συνεδρίαση ή προσκομίζουν νέα συμφωνία
Η παράσταση των συζύγων στο Δικαστήριο πρέπει καταρχήν να είναι αυτοπρόσωπη. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, τότε πρέπει να δώσουν ειδική πληρεξουσιότητα σε άλλον με συμβολαιογραφικό έγγραφο για τη δήλωση της συναίνεσης μέσα στον τελευταίο μήνα πριν από τη συνεδρίαση.
Κατόπιν αυτών, το Δικαστήριο εκδίδει οριστική απόφαση, με την οποία δέχεται την αίτηση των συζύγων και κηρύσσει λυμένο το γάμο τους.
Υπόδειγμα αίτησης συναινετικού διαζυγίου