Ρυθμίσεις ν. 4808/2021 για την άσκηση και προστασία της συνδικαλιστικής δράσης
Ένα μεγάλο τμήμα του νέου εργασιακού νόμου 4808/2021 (άρθρα 83 -90 ), αναφέρεται στην οργάνωση και λειτουργία των συνδικαλιστικών οργανώσεων με την τροποποίηση, αντικατάσταση και προσθήκη νέων άρθρων στον βασικό ισχύοντα νόμο 1264/1982 που αφορά στην κατοχύρωση και άσκηση συνδικαλιστικού δικαιώματος εντός του εργασιακού χώρου.
Σημαντική κατά την γνώμη μας είναι η ενεργοποίηση της ήδη ( άρθρο 6 ν. 1876/1990) ψηφισμένης διάταξης περί υποχρεωτικής εγγραφής στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.), άνευ της οποίας και για όσο χρόνο διαρκεί η παράλειψη, η οργάνωση δεν νομιμοποιείται να ασκήσει κανένα συνδικαλιστικό της δικαίωμα. Επίσης με τον νέο νόμο περιορίζεται ο αριθμός των συνδικαλιστικών στελεχών που προστατεύονται και επέρχονται αλλαγές ως προς το περιεχόμενο της τακτικής διαβούλευσης με τον εργοδότη και τους πόρους των σωματείων με την απαγόρευση χρηματοδότησής τους από εργοδότες ή τρίτους.
Ειδικότερα οι αλλαγές που επήλθαν με τον ν. 4808/2021 ως προς την οργάνωση και λειτουργία των συνδικαλιστικών οργανώσεων, συνοψίζονται ως εξής :
Άρθρο 83 : Καταχώριση συνδικαλιστικών οργανώσεων
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων εγγράφονται στο Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων (ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε.) με ενεργοποίηση της ήδη θεσπισμένης διάταξης του ν. 1876/1990 .
Επομένως όλες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να λάβουν νομική υπόσταση μετά την εγγραφή τους στο ΓΕ.ΜΗ.ΣΟ. και να καταθέτουν όλα τα στοιχεία που απαιτεί ο νόμος επικαιροποιημένα διαφορετικά για όσο χρόνο διαρκεί η παράλειψή της και μέχρι αυτή να αποκατασταθεί, τελούν σε αναστολή το δικαίωμα της συνδικαλιστικής οργάνωσης να διαπραγματεύεται συλλογικώς , να καταρτίζει συλλογικές συμβάσεις εργασίας, να κηρύσσει νόμιμα απεργία , να προστατεύονται τα συνδικαλιστικά στελέχη έναντι απόλυσης και να ασκεί γενικώς κάθε συνδικαλιστικό της δικαίωμα. Ειδικά για την προστασία των συνδικαλιστικών στελεχών, αυτή αναστέλλεται αφού παρέλθουν δέκα (10) ημέρες: (α) από τις αρχαιρεσίες και (β) από τη συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου σε σώμα και εφόσον δεν έχει υποβληθεί στο ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε. είτε το πρακτικό εκλογής, όπου εμφαίνεται και η σειρά εκλογής των εκλεγμένων είτε η απόφαση συγκρότησης (έναρξη ισχύος 1/1/2022).
Άρθρο 84 : Βιβλία συνδικαλιστικών οργανώσεων
Ως προς τα βιβλία των συνδικαλιστικών οργανώσεων (δεν έχουν αλλάξει) πρέπει να τηρούνται ψηφιακά.
Άρθρο 85 : Πόροι συνδικαλιστικών οργανώσεων
Απαγορεύεται να δέχονται οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εισφορές και ενισχύσεις από εργοδότες ή οργανώσεις τους, καθώς και από κομματικούς οργανισμούς ή άλλες πολιτικές οργανώσεις.
Άρθρο 86 : Γενική Συνέλευση μελών
Κάθε μέλος δικαιούται να συμμετέχει στη Γενική Συνέλευση εξ αποστάσεως, καθώς και να ψηφίζει εξ αποστάσεως. Το καταστατικό οφείλει να προβλέπει τους τρόπους της εξ αποστάσεως συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση και ψήφου κάθε μέλους που το επιθυμεί, οι οποίοι πρέπει να περιλαμβάνουν την ηλεκτρονική, διαδικτυακή ή δικτυακή, σύνδεση, με όρους που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και τη μυστικότητα. Απαγορεύεται η λήψη απόφασης κήρυξης απεργίας, χωρίς την παροχή πραγματικής δυνατότητας εξ αποστάσεως συμμετοχής στη Γενική Συνέλευση και ψήφου σε όποιο μέλος το επιθυμεί (έναρξη ισχύος από 1/1/2022).
Άρθρο 87 : Ψηφοφορία
- Η ψηφοφορία γίνεται είτε διά φυσικής παρουσίας είτε ηλεκτρονικά εξ αποστάσεως, με διασφάλιση και στις δύο περιπτώσεις της ταυτοπροσωπίας των ψηφοφόρων. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις παρέχουν υποχρεωτικά στα μέλη τους τη δυνατότητα ηλεκτρονικής εξ αποστάσεως ψηφοφορίας με διασφάλιση της μυστικότητας των ψήφων. Σχετικό λογισμικό διατίθεται χωρίς αντάλλαγμα από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων. Η συνδικαλιστική οργάνωση μπορεί να επιλέξει την αξιοποίηση άλλου προγράμματος, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζει το αδιάβλητο και τη μυστικότητα της ψηφοφορίας.
- Tα πρακτικά διαλογής των ψηφοδελτίων και καταμέτρησης των ηλεκτρονικών ψήφων εισάγονται στο ΓΕ.ΜΗ.Σ.Ο.Ε..».
Άρθρο 88 : Προστασία και διευκολύνσεις συνδικαλιστικής δράσης
- Είναι άκυρη η καταγγελία της σχέσης εργασίας για νόμιμη συνδικαλιστική δράση, κατά τη διάρκεια της θητείας τους και ένα χρόνο μετά τη λήξη της,
Η παραπάνω προστασία παρέχεται στην ακόλουθη έκταση:
- εάν η οργάνωση έχει ως διακόσια (200) μέλη, προστατεύονται πέντε (5) μέλη της διοίκησης (αντί 7 έως σήμερα),
- εάν η οργάνωση έχει ως χίλια (1.000) μέλη, προστατεύονται επτά (7) μέλη της διοίκησης (αντί 9 που ισχύει σήμερα),
- εάν η οργάνωση έχει περισσότερα από χίλια (1.000) μέλη προστατεύονται εννέα (9) μέλη της διοίκησης (αντί 11 έως σήμερα)
Τη σειρά των μελών που προστατεύονται ορίζει το καταστατικό. Εάν το καταστατικό δεν το προβλέπει ειδικά, προστατεύονται κατά σειρά ο Πρόεδρος, ο Αναπληρωτής Πρόεδρος ή Αντιπρόεδρος, ο Γενικός Γραμματέας, ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας, ο Ταμίας και οι λοιποί κατά την τάξη της εκλογής.
- Την κατάργηση σύμφωνα με το άρθρο 101 του νόμου, της διαδικασίας προσφυγής σε Ειδική Επιτροπή που έπρεπε σύμφωνα με προηγούμενες διατάξεις να προηγηθεί της απόλυσης.
- Την κατάργηση των ειδικών και περιοριστικών λόγων για την καταγγελία σύμβασης εργασίας συνδικαλιστή. Πλέον σύμφωνα με το άρθρο 66 του νόμου επιτρέπεται η καταγγελία σύμβασης για σπουδαίο λόγο.
Άρθρο 89 : Δημοκρατία στους τόπους εργασίας
- Κάθε σωματείο της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης δικαιούται να έχει ιστότοπο στο διαδίκτυο ή στο εσωτερικό ηλεκτρονικό δίκτυο της εργοδοτικής επιχείρησης. Ο εργοδότης επιβαρύνεται με τα εύλογα έξοδα σχεδιασμού, λειτουργίας και συντήρησης του ιστότοπου αυτού. Το περιεχόμενο του ιστότοπου αποφασίζεται αποκλειστικώς από το σωματείο, με σεβασμό στις κείμενες διατάξεις. Στον ιστότοπο έχουν ελεύθερη, ανεμπόδιστη και μυστική πρόσβαση όλοι οι εργαζόμενοι της επιχείρησης, τόσο από επαγγελματικούς όσο και από προσωπικούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Αν ο εργοδότης δεν τους παρέχει τη δυνατότητα των προηγούμενων εδαφίων, τα σωματεία της επιχείρησης ή της εκμετάλλευσης δικαιούνται να έχουν πίνακες ανακοινώσεων για τους σκοπούς τους στους τόπους εργασίας και σε χώρους που συμφωνούν ο κάθε εργοδότης και η διοίκηση του κάθε σωματείου (όπως ίσχυε άλλωστε).
- Ο εργοδότης ή εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπός του έχει την υποχρέωση να συναντάται με τους εκπροσώπους των συνδικαλιστικών οργανώσεων μετά από αίτησή τους τουλάχιστον μια φορά τον μήνα και να μεριμνά για την επίλυση των θεμάτων που απασχολούν τους εργαζομένους ή την οργάνωσή τους. Επί πλέον εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις που ισχύουν για τις συναντήσεις των εργοδοτών με τα συμβούλια εργαζομένων (ν. 1767/1988), δηλ. :
- Ο εργοδότης δεν έχει υποχρέωση να πληροφορεί τους εκπροσώπους για θέματα που χαρακτηρίζονται απόρρητα από την ισχύουσα νομοθεσία, όπως το τραπεζικό, το δικηγορικό απόρρητο, θέματα εθνικής σημασίας, ευρεσιτεχνίες.
- Οι εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων έχουν υποχρέωση να μην ανακοινώνουν σε τρίτους, χωρίς τη συγκατάθεση του εργοδότη, πληροφορίες που αναφέρονται σε θέματα της προηγούμενης παραγράφου ή έχουν ιδιάζουσα σημασία για την επιχείρηση και των οποίων η διαρροή θα είχε επιβλαβείς συνέπειες για την ανταγωνιστικότητα της επιχείρησης.
- Οι εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων και ο εργοδότης αποφασίζουν από κοινού κάθε φορά για τα θέματα των κοινών συσκέψεων και τα στοιχεία της Πληροφόρησης που μπορούν να ανακοινωθούν σε τρίτους.
- Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις κάθε βαθμού έχουν δικαίωμα να διανέμουν ανακοινώσεις τους σε χώρους του τόπου εργασίας που συμφωνούν με τον εργοδότη ή στους κοινόχρηστους χώρους ή στους χώρους εστίασης, όπου υπάρχουν, ή σε υπαίθριους χώρους του τόπου εργασίας (για τους λοιπούς χώρους πέραν του τόπου εργασίας δεν προβλέπεται συμφωνία με τον εργοδότη)
- Όταν αρμόδια ελεγκτικά όργανα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων διενεργούν επιθεώρηση ή έλεγχο, απαγορεύεται η παρουσία τρίτων προσώπων, πλην των εργαζομένων εκείνη την χρονική στιγμή στην επιχείρηση και των εκπροσώπων του εργοδότη. Επίσης, δικαιούνται να παρευρίσκονται κατά την επιθεώρηση ή έλεγχο και να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους δύο (2) εκπρόσωποι του διοικητικού συμβουλίου του πιο αντιπροσωπευτικού επιχειρησιακού σωματείου και, αν δεν υπάρχει επιχειρησιακό σωματείο, ένας (1) εκπρόσωπος του εργατικού κέντρου της περιοχής (όχι κατά τον έλεγχο παρουσία εκπρόσωπων άλλων εκτός των εκπροσώπων της συνδικαλιστικής οργάνωσης της επιχείρησης είτε άλλων τρίτων προσώπων).
Άρθρο 90 : Συνδικαλιστικές άδειες
Για την εύρυθμη λειτουργία της επιχείρησης, το συνδικαλιστικό στέλεχος, που επιθυμεί να κάνει χρήση συνδικαλιστικής άδειας, οφείλει να ενημερώσει εγγράφως με οποιονδήποτε τρόπο, ακόμη και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον εργοδότη, αμέσως μόλις αυτό είναι δυνατό και πάντως το αργότερο κατά την εβδομάδα που προηγείται της έναρξης της συνδικαλιστικής άδειας. Σε επείγουσες περιπτώσεις η συνδικαλιστική άδεια μπορεί να εκκινήσει αμέσως μετά την πρότερη ενημέρωση του εργοδότη, εφόσον αυτή είναι αντικειμενικώς αδύνατο να γίνει σε νωρίτερο χρόνο.
Η πρότερη ενημέρωση του εργοδότη άρθρο περιορίζεται στην ανακοίνωση του χρόνου έναρξης και λήξης της συνδικαλιστικής άδειας και απαγορεύεται να περιλαμβάνει τον συγκεκριμένο λόγο για τον οποίο αυτή λαμβάνεται. Σε καμία περίπτωση ο εργοδότης δεν εγκρίνει τη συνδικαλιστική άδεια, η οποία απλώς του ανακοινώνεται.
* Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στον συγγραφεά κατά τον χρόνο σύνταξης του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι πελάτης και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.