Φορολογική Μεταχείριση της απομείωσης («κούρεματος») των Ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου για προμηθευτές νοσοκομείων
Στο πλαίσιο της ρύθμισης των συσσωρευμένων οφειλών του Ελληνικού Δημοσίου και δη των Νοσοκομείων, έναντι των προμηθευτών φαρμάκων, υγειονομικού υλικού, χημικών αντιδραστηρίων και ορθοπεδικού υλικού, οι οποίοι για τις εν λόγω προμήθειες, για τη χρονική περίοδο από 01.01.2007 έως 31.12.2009, είχαν εκδώσει τα προβλεπόμενα κατά περίπτωση τιμολόγια και δελτία αποστολής, τέθηκε σε εφαρμογή ο Ν.3867/2010, ο οποίος προέβλεπε το διακανονισμό των υποχρεώσεων αυτών, με την καταβολή εν μέρει μετρητών και κατά το υπόλοιπο μέρος με την καταβολή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Πρόκειται για νομοθετική πρόβλεψη, η οποία κρίθηκε ως επιβεβλημένη, καθώς η καθυστέρηση στην εξόφληση αυτών των οφειλών, εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου, έθετε σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα πολλών εταιρειών – προμηθευτών, οπότε και τον εφοδιασμό των Νοσοκομείων με τα ανωτέρω υλικά.
Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 27§ 6 και 7 Ν.3867/2010, η αξία των ομολόγων αποτελούσε έσοδο για τους φορείς του Δημοσίου και εγγραφόταν ως ισόποση πίστωση στον προϋπολογισμό του έτους έκδοσης των ομολόγων, χωρίς να απαιτείται τροποποίηση του προϋπολογισμού τους, ενώ το κόστος της προεξόφλησης των ανωτέρω ομολόγων, εντασσόταν στα φορολογικώς εκπιπτόμενα έξοδα από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων των προμηθευτών, κατά τη διαχειριστική περίοδο προεξόφλησης τους.
Στη συνέχεια, όμως, στο πλαίσιο της εφαρμογής του προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, με πράξη νομοθετικού περιεχομένου (Ν.4050/2012), προβλέφθηκε για τους κατόχους ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου, η ανταλλαγή αυτών με νέα χαμηλότερης αξίας ομόλογα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας και με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Με αυτή την απομείωση («κούρεμα») των ομολόγων προέκυψε χρεωστική διαφορά σε βάρος των προμηθευτών, οι οποίοι μάλιστα, είχαν ήδη προβεί και σε καταβολή φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α.
Ως εκ τούτου, τίθεται το ζήτημα αναζήτησης, εκ μέρους των νομικών αυτών προσώπων, του επιπλέον καταβληθέντος φόρου εισοδήματος και Φ.Π.Α., η οποία μπορεί να γίνει ως κάτωθι:
Α. ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 105 παρ.13 Ν.2238/1994, όπως προστέθηκε με το άρθρο 3 παρ.5Β Ν.4046/2012, «η χρεωστική διαφορά που προκύπτει σε βάρος των νομικών προσώπων από την ανταλλαγή ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου ή εταιρικών ομολόγων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, κατ` εφαρμογή προγράμματος συμμετοχής στην αναδιάταξη του ελληνικού χρέους, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα σε τριάντα (30) ισόποσες ετήσιες δόσεις, αρχής γενόμενης από τη χρήση μέσα στην οποία πραγματοποιείται η ανταλλαγή των τίτλων και ανεξάρτητα από το χρόνο διακράτησης των ομολόγων.»
Επομένως, σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη, η προκύπτουσα ζημία από το κούρεμα των ομολόγων είναι εκπεστέα από τα φορολογητέα έσοδα σε τριάντα (30) ισόποσες ετήσιες δόσεις και αρχής γενομένης από τη χρήση κατά την οποία έγινε η ανταλλαγή για τον κάθε ενδιαφερόμενο (αρχές του 2012 και εντεύθεν).
Β. Φ.Π.Α.
Σε ό,τι αφορά τα ποσά Φ.Π.Α. που έχουν καταβάλει οι ενδιαφερόμενοι στις οικείες χρήσεις και βάσει της αξίας των προϊόντων με τα οποία προμήθευσαν το Ελληνικό Δημόσιο, θα μπορεί να υποβληθούν τροποποιητικές φορολογικές, περιοδικές και εκκαθαριστικές, δηλώσεις κατ’ άρθρο 19 §3 Ν.4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας).
Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, η υποβολή τροποιητικής δήλωσης μπορεί να γίνει οποτεδήποτε μέχρι την έκδοση εντολής ελέγχου από τη Φορολογική Διοίκηση ή μέχρι την παραγραφή του δικαιώματος της Φορολογικής Διοίκησης για έλεγχο της αρχικής δήλωσης με όλες τις συνέπειες περί εκπρόθεσμης δήλωσης.
Προς τούτο, θα πρέπει να υπολογισθεί η αξία των τιμολογίων για την οποία κατεβλήθη φόρος και η οποία αξία αναλογικά μειώθηκε από το κούρεμα. Γι’ αυτή δε τη μείωση, θα ζητηθεί η επιστροφή του αναλογούντος Φ.Π.Α. που κατεβλήθη.
Σημειώνεται ότι σε ό,τι αφορά το θέμα της τριετούς (3ετούς) παραγραφής ως προς το δικαίωμα επιστροφής του Φ.Π.Α., δεν τίθεται εν προκειμένω, καθώς αφενός τυχόν τροποποιητικές δηλώσεις Φ.Π.Α. μπορούσαν να υποβληθούν από το έτος 2012 και μετά, οπότε και έγινε η απομείωση («κούρεμα») των ομολόγων, αφετέρου ακόμα και αν ετίθετο θέμα παραγραφής του δικαιώματος επιστροφής των ποσών Φ.Π.Α. αναλόγως της αξίας κουρέματος των ομολόγων, παραμένει η δυνατότητα συμψηφισμού των ποσών αυτών με μελλοντικές υποχρεώσεις Φ.Π.Α. των ενδιαφερομένων, σύμφωνα και με το γενικό κανόνα του άρθρου 443 ΑΚ κατά τον οποίο: «Σε συμψηφισμό προτείνεται και ανταπαίτηση που έχει παραγραφεί, αν κατά το χρόνο που οι απαιτήσεις συνυπήρξαν δεν είχε συμπληρωθεί ο χρόνος της παραγραφής της».