Εναλλακτική φορολόγηση άρθρου 5Α ΚΦΕ (non-dom): Κατηγορίες επενδύσεων και χρόνος διακράτησης κατά την ισχύουσα ΚΥΑ 46834/2023.
Εισαγωγικά
Με την με αριθμό 46834/2023 (ΦΕΚ Β’ 3393/19.05.2023) Κοινή Απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Υπουργού Ανάπτυξης (εφεξής ΚΥΑ), όπως έχει προσφάτως τροποποιηθεί με την υπ’ αρ. 30257 ΕΞ 23-02-2024 Κοινή Απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών και του Υπουργού Ανάπτυξης, καθορίζονται οι επιλέξιμες κατηγορίες επενδύσεων για το καθεστώς του άρθρου 5A ν. 4172/2013, ο χρόνος διατήρησής τους στην Ελλάδα, η διαδικασία για τη διαπίστωση ολοκλήρωσης της επένδυσης, η παρακολούθηση της διατήρησης της επένδυσης, η διακοπή και η μεταβολή της επένδυσης μετά την ολοκλήρωσή της. Η ΚΥΑ έχει τεθεί σε ισχύ από την 19.5.2023, αντικαθιστώντας την προγενέστερη υπ’ αρ. 147269 ΕΞ 2020/23-12-2020 (Β` 5789) Κοινή Aπόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών και του Αναπληρωτή Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, η οποία έκτοτε έχει παύσει να ισχύει.
Κατηγορίες επιλέξιμων επενδύσεων
Με την νέα ΚΥΑ προβλέπεται ότι ο φορολογούμενος μπορεί, o ίδιος ή συγγενικό του πρόσωπο, κατά την έννοια της περ. στ’ του άρθρου 2 του ν. 4172/2013, ή μέσω νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, στο οποίο ή στην οποία, αντίστοιχα, έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων να πραγματοποιεί 3 κατ’ ανώτατο όριο διακριτές επενδύσεις με ίδια κεφάλαια ποσού τουλάχιστον 500.000 ευρώ, μη αποκλειόμενων λοιπών πηγών χρηματοδότησης για το υπερβάλλον ποσό, σε μια ή περισσότερες από τις παρακάτω κατηγορίες:
α. Επένδυση σε ακίνητη περιουσία, δηλαδή αγορά ακινήτου στην Ελλάδα ή/ και η ανέγερση ακινήτου στην Ελλάδα.
β. Επένδυση μέσω συμμετοχής σε νομικό πρόσωπο με έδρα στην Ελλάδα, με τίτλους μη εισηγμένους σε ρυθμιζόμενη αγορά , ήτοι:
β.1. επένδυση εισφοράς κεφαλαίου σε σύσταση εταιρείας.
β.2. επένδυση απόκτησης νέων τίτλων.
β.3. επένδυση αγοράς υφιστάμενων τίτλων.
γ. Αγορά Ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, με υπολειπόμενη διάρκεια κατά τον χρόνο αγοράς τουλάχιστον 3 έτη, μέσω πιστωτικού ιδρύματος εγκατεστημένου στην Ελλάδα το οποίο αποτελεί και τον θεματοφύλακα αυτών.
δ. Εισφορά κεφαλαίου για συμμετοχή σε Οργανισμό Εναλλακτικών Επενδύσεων, ο οποίος είναι εγκατεστημένος στην Ελλάδα και εποπτεύεται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή του οποίου ο Διαχειριστής είναι εγγεγραμμένος στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.
ε. Αγορά τίτλων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενες αγορές, δηλαδή αγορά μετοχών ή και ομολόγων εταιρειών με έδρα στην Ελλάδα, μεριδίων Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ETFS) ή/και ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, τα οποία εισάγονται για διαπραγμάτευση ή αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε ρυθμιζόμενες αγορές ή πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης, που λειτουργούν στην Ελλάδα.
Σημειώνεται ότι, για την υπαγωγή στις διατάξεις του άρθρου 5A του ν.4172/2013, οι επενδύσεις πρέπει να πραγματοποιούνται από την 12η Δεκεμβρίου 2019 και εφεξής.
Υπενθυμίζεται ότι δεν απαιτείται να συντρέχει η προϋπόθεση της πραγματοποίησης της ανωτέρω επένδυσης, εφόσον πρόκειται για φυσικό πρόσωπο που έχει αποκτήσει και διατηρεί άδεια διαμονής για επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα ως επενδυτής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 4251/2014 (Α’ 80). Στην περίπτωση αυτή η αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού, υποβάλλεται συνοδευόμενη από:
- Αντίγραφο της ισχύουσας απόφασης χορήγησης άδειας διαμονής για επενδυτές.
- Βεβαίωση από το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου για τη διατήρηση της άδειας διαμονής.
Νέο δικαιολογητικό της αίτησης υπαγωγής στο καθεστώς του άρθρου 5Α του ν.4172/2013
Από το φορολογικό έτος 2022 και εξής, προβλέφθηκε ότι ο ενδιαφερόμενος οφείλει κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης υπαγωγής στο καθεστώς του άρθρου 5A, να έχει μεταφέρει σε ελληνικό τραπεζικό λογαριασμό τουλάχιστον το ελάχιστο ποσό της επένδυσης. Πιο συγκεκριμένα, ο ενδιαφερόμενος υποβάλει αίτηση υπαγωγής στο καθεστώς του άρθρου 5A ν. 4172/2013, μαζί με τυχόν δικαιολογητικά για την απόδειξη της φορολογικής του κατοικίας στην αλλοδαπή, συνοδευόμενης από το τραπεζικό αποδεικτικό της μεταφοράς του ελάχιστου ποσού της επένδυσης, δηλαδή κατ’ ελάχιστο 500.000 ευρώ, σε λογαριασμό χρηματοπιστωτικού ιδρύματος εγκατεστημένου στην Ελλάδα, μέχρι την 31η Μαρτίου εκάστου έτους στην Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής, με φυσική παρουσία ή μέσω του προσωπικού του λογαριασμού taxisnet, εφόσον διαθέτει τέτοιο.
Σύμφωνα με την πρακτική της Φορολογικής Διοίκησης, σε περίπτωση που έχει ήδη ξεκινήσει η επένδυση, είθισται να ζητείται από τον ενδιαφερόμενο να καταθέσει σχετικά αποδεικτικά έγγραφα που να αποδεικνύουν την έναρξη αυτής, παρότι δεν προκύπτει άμεσα ή ρητά από το νόμο σχετική υποχρέωση.
Διαδικασία διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης
Η επένδυση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 3 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 5A του ν.4172/2013.
Η επένδυση θεωρείται ότι έχει ολοκληρωθεί, εφόσον συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις:
- έχει υλοποιηθεί το σύνολο του φυσικού αντικειμένου,
- έχει εξοφληθεί το σύνολο των δαπανών της και
- έχει ολοκληρωθεί η καταχώριση της επένδυσης, εφόσον υφίσταται σχετική υποχρέωση (πχ καταχώριση της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου στο ΓΕΜΗ).
Ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος να αποδείξει την ολοκλήρωση της επένδυσης, κατά περίπτωση:
- Αν η επένδυση έχει ολοκληρωθεί κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής, οφείλει να συνοδεύει την αίτηση υπαγωγής του στο καθεστώς του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013 με αίτημα διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης, συνυποβάλλοντας τα οικεία δικαιολογητικά.
- Σε κάθε άλλη περίπτωση, οφείλει να υποβάλει αίτημα διαπίστωσης της ολοκλήρωσης της επένδυσης το αργότερο εντός 6 μηνών μετά την ολοκλήρωση αυτής.
Το αίτημα διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής, η οποία ελέγχει την πληρότητα των απαιτούμενων δικαιολογητικών και διαβιβάζει τον φάκελο στην Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Στη συνέχεια, η τελευταία είναι αρμόδια να διαπιστώσει (ή όχι) την ολοκλήρωση της επένδυσης εντός 6 μηνών από την παραλαβή του αιτήματος.
Σημειώνεται ότι, ο φορολογούμενος μπορεί να μεταβάλλει μία φορά την επένδυση, σε τρεις (3) κατ’ ανώτατο όριο διακριτές επενδύσεις σε μια ή περισσότερες κατηγορίες από τις προβλεπόμενες στην ΚΥΑ ως επιλέξιμες, εντός 3 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής στις διατάξεις του άρθρου 5A του ν. 4172/2013 και μέχρι τη διαπίστωση της ολοκλήρωσης της επένδυσης.
Δικαιολογητικά αιτήματος διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης
Το αίτημα διαπίστωσης ολοκλήρωσης της επένδυσης του φορολογουμένου συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά:
- παράρτημα Τεκμηρίωσης της Επένδυσης, το οποίο περιλαμβάνει παρουσίαση της επένδυσης ως φυσικού αντικειμένου, ανάλυση του ποσού της επένδυσης καθώς και τα κατά περίπτωση δικαιολογητικά τεκμηρίωσης, όπως ορίζονται για κάθε κατηγορία επένδυσης,
- έκθεση ορκωτού ελεγκτή – λογιστή εγγεγραμμένου στο Δημόσιο Μητρώο, στην οποία διαπιστώνεται η πληρότητα του Παραρτήματος Τεκμηρίωσης και των δικαιολογητικών και πιστοποιείται με αιτιολόγηση βάσει αυτών και διενεργηθέντος ελέγχου η τήρηση των όρων και προϋποθέσεων του νόμου, στην οποία περιλαμβάνονται και τυχόν ειδικές αναφορές που απαιτείται από την ΚΥΑ ανά επένδυση και
- τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το Παράρτημα Τεκμηρίωσης της Επένδυσης ανά κατηγορία επένδυσης , όπως προβλέπονται στο άρθρο 4 της ΚΥΑ.
- Σε περίπτωση που η επένδυση πραγματοποιείται από συγγενικό πρόσωπο του φορολογούμενου ή μέσω νομικού προσώπου στο οποίο ο φορολογούμενος έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, στο Παράρτημα Τεκμηρίωσης της Επένδυσης προστίθεται Ενότητα με τα στοιχεία του ως άνω συγγενικού προσώπου ή νομικού προσώπου, της σχέσης του με τον φορολογούμενο και επισυνάπτονται κατά περίπτωση τα προβλεπόμενα στην ΚΥΑ πρόσθετα δικαιολογητικά.
Χρόνος διακράτησης της επένδυσης και διαδικασία παρακολούθηση αυτής
Η επένδυση στην Ελλάδα διακρατείται για όλη την περίοδο υπαγωγής του φορολογούμενου στο καθεστώς του άρθρου 5Α, η οποία δύναται να διαρκέσει μέχρι 15 φορολογικά έτη, με πρώτο το φορολογικό έτος εντός του οποίου υποβάλλεται η αίτηση υπαγωγής στις διατάξεις αυτές. Σε περίπτωση που η επένδυση υλοποιείται από συγγενικό πρόσωπο του φορολογούμενου ή από νομικό πρόσωπο, όπου ο φορολογούμενος έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, οφείλει να διατηρείται η σχέση του φορολογούμενου με τον επενδυτή για όλη την περίοδο υπαγωγής του φορολογούμενου στο καθεστώς του άρθρου 5Α .
Για την παρακολούθηση της διακράτησης της επένδυσης στην Ελλάδα, μετά την διαπίστωση ολοκλήρωσης αυτής και για όσα έτη διαρκεί η υπαγωγή στο καθεστώς, ο φορολογούμενος οφείλει μέχρι την 31η Μαΐου κάθε έτους και οποτεδήποτε άλλοτε ζητηθεί, να υποβάλλει στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής αίτηση-υπεύθυνη δήλωση για τη συνεχή διακράτηση της επένδυσης, όπως αυτή έχει διαπιστωθεί ότι ολοκληρώθηκε, ενώ συνοδεύεται κατά περίπτωση με τα δικαιολογητικά που προβλέπονται στο άρθρο 5 της ΚΥΑ ανά κατηγορία επένδυσης.
Διακοπή της επένδυσης μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης αυτής
Σε περίπτωση διακοπής (ρευστοποίησης), μερικής ή ολικής, στη διακράτηση της επένδυσης ο φορολογούμενος καθώς και ο επενδυτής, εφόσον δεν είναι το ίδιο πρόσωπο, οφείλουν να ενημερώσουν τη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής εντός 1 μηνός από την ημέρα διακοπής (ρευστοποίησης), υποβάλλοντας αίτημα γνωστοποίησης διακοπής στη διακράτηση της επένδυσης.
Μεταβολή στην επένδυση μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης αυτής
Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος επιθυμεί να μεταβάλει, μερικώς ή ολικώς, την επένδυση μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης αυτής, μπορεί να υποβάλει αίτημα μεταβολής της επένδυσης συνοδευόμενο από αίτημα διαπίστωσης της ολοκλήρωσης νέας επένδυσης. Η νέα επένδυση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 3 μηνών από τη μερική ή ολική διακοπή διακράτησης (ρευστοποίηση) της αρχικής επένδυσης.
Το αίτημα μεταβολής και το αίτημα διαπίστωσης της ολοκλήρωσης της νέας επένδυσης υποβάλλονται στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής με τα δικαιολογητικά που ορίζονται στην ΚΥΑ εντός τριών (3) μηνών από την ολοκλήρωση της νέας επένδυσης.
Η Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής διαβιβάζει τα αιτήματα με Πληροφοριακό Σημείωμα στη Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων διαπιστώνει την ολοκλήρωση ή μη της νέας επένδυσης.
Σε περίπτωση που η επένδυση υλοποιείται από συγγενικό πρόσωπο του φορολογούμενου ή από νομικό πρόσωπο, όπου ο φορολογούμενος έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, ο φορολογούμενος και ο επενδυτής οφείλουν να γνωστοποιούν οποιαδήποτε μεταβολή στη συγγένεια μεταξύ τους ή στο ποσοστό συμμετοχής του φορολογούμενου στο κεφάλαιο του νομικού προσώπου, εντός ενός (1) μήνα από την ημερομηνία που αυτή συντελείται. Η γνωστοποίηση υποβάλλεται στη Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής.
Άρση υπαγωγής σε περίπτωση μη διακράτησης της επένδυσης
Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι ο επενδυτής δεν διακρατεί την επένδυση για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των συνεχόμενων έξι (6) μηνών μετά τη διαπίστωση ολοκλήρωσης της επένδυσης, αίρεται η υπαγωγή του φορολογούμενου στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013 και από το οικείο φορολογικό έτος και εφεξής φορολογείται με τις γενικές διατάξεις.
Σε περίπτωση άρσης της υπαγωγής του φορολογούμενου στις διατάξεις του άρθρου 5Α του ν. 4172/2013, εφόσον για τη σχετική επένδυση έχει υποβληθεί αίτημα διαπίστωσης της ολοκλήρωσης ή έχει διαπιστωθεί η ολοκλήρωσή της, η Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού και Εναλλακτικής Φορολόγησης Φορολογικών Κατοίκων Ημεδαπής διαβιβάζει την εκδοθείσα απόφαση στη Διεύθυνση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης της επένδυσης εντός της αρχικής προθεσμίας των 3 ετών από την ημερομηνία της αίτησης υπαγωγής στο καθεστώς του 5Α, αυτό αίρεται αναδρομικά από το πρώτο έτος εφαρμογής του.
Οι πληροφορίες είναι ακριβείς με βάση τα δεδομένα που είναι γνωστά στο συντάκτη κατά το χρόνο συγγραφής του άρθρου. Δεν έχουμε υποχρέωση να επικαιροποιούμε τα αναρτημένα άρθρα. Η δικηγορική μας εταιρεία δεν αναλαμβάνει ευθύνη έναντι οποιουδήποτε τρίτου που δεν είναι εντολέας μας και δεν έχει υπογράψει τους όρους συνεργασίας μας.