Λόγοι ακυρότητας απόλυσης εργαζομένου
Οι περιπτώσεις στις οποίες, κατ’ εξαίρεση, το δικαίωμα του εργοδότη να προβεί σε απόλυση των εργαζομένων του περιορίζεται, είτε από διατάξεις νόμων είτε από ατομική σύμβαση εργασίας, είναι οι κάτωθι:
1) Άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας λόγω μη αποδοχής από τον μισθωτό εργοδοτικής πρότασης για μερική απασχόληση (αρ. 2 παρ. 8 Ν. 3846/2010)
2) Μη τήρηση νόμιμων διατυπώσεων σε συμβάσεις αορίστου χρόνου (αρ. 2 παρ. 4 Ν. 2556/1997)
Για να θεωρηθεί έγκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου θα πρέπει να τηρηθούν οι κάτωθι διατυπώσεις:
– έγγραφη καταγγελία
– καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης
– καταχώρηση της απασχόλησης του εργαζομένου στα τηρούμενα για το Ι.Κ.Α. μισθολόγια ή να έχει ασφαλισθεί ο απολυόμενος
Επίσης, ακυρότητα της απόλυσης επιφέρει και η τυχόν καθυστέρηση καταβολής μιας από τις διμηνιαίες δόσεις της αποζημίωσης, όταν πρόκειται για εργαζόμενους που απολύθηκαν με προειδοποίηση, καθώς και η μη αποδοχή από το μισθωτό της βλαπτικής μεταβολής των όρων της σύμβασης εργασίας. Σημειώνουμε πως η ακυρότητα των ως άνω περιπτώσεων είναι σχετική και δικαιούται να την επικαλεστεί μόνο ο εργαζόμενος.
3) Έλλειψη νόμιμων προϋποθέσεων σε ομαδικές απολύσεις (αρ. 5 Ν. 1387/1983)
Για επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζόμενους και το ποσοστό απόλυσης υπολογίζεται επί του προσωπικού που απασχολείται στην αρχή κάθε μήνα. Άκυρες είναι οι ομαδικές απολύσεις που γίνονται χωρίς να τηρηθεί η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία, ήτοι προηγείται πρόσκληση του εργοδότη για απευθείας συζητήσεις εργοδότη – εκπροσώπων εργαζομένων διάρκειας 20 ημερών και κατόπιν αν επιτευχθεί συμφωνία ακολουθεί σύνταξη σχετικού πρακτικού περί του αποτελέσματος των συζητήσεων, υπογεγραμμένο και από τα δύο μέρη το οποίο και υποβάλλεται στο Νομάρχη ή τον Υπουργό Εργασίας κατά περίπτωση. Αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, αποφασίζει ο Νομάρχης ή ο Υπουργός Εργασίας.
4) Καταχρηστική απόλυση (ΑΚ 281)
Η απόλυση δε θα πρέπει να υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλονται από την καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή τον κοινωνικό ή οικονομικό σκοπό του δικαιώματος του εργοδότη (π.χ. λόγω φύλου ή οικογενειακής κατάστασης, λόγω συμμετοχής σε νόμιμη απεργία ή μειωμένης απόδοσης εξαιτίας προηγηθείσας ασθένειας ή για λόγους εμπάθειας, εκδικητικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων κλπ).
5) Αδειούχοι (αρ. 5 Α.Ν. 539/1945)
Απολύτως άκυρη η απόλυση μισθωτού (είτε υπαλλήλου είτε εργατοτεχνίτη), κατά τη διάρκεια της κανονικής του άδειας, εκτός αν πρόκειται για:
– άδεια που χορηγήθηκε συμβατικά (δηλ. άνευ αποδοχών) και
– άδεια που παρατείνεται με συμφωνία των μερών πέρα από τον νόμιμο χρόνο.
6) Στρατευόμενοι (αρ. 1 Ν. 3514/1928)
Άκυρη η απόλυση που γίνεται κατά τη διάρκεια της στράτευσης του εργαζομένου.
7) Εγκυμονούσες (αρ. 36 παρ.1 Ν. 3996/2011)
Απολύτως άκυρη η απόλυση εργαζόμενης γυναίκας, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όσο και για χρονικό διάστημα 18 μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή στον τοκετό.
8) Εξαρτημένα άτομα
Άκυρη η απόλυση εργαζομένου εξαιτίας της εξάρτησής του, εφόσον αποδεδειγμένα μετέχει σε πρόγραμμα απεξάρτησης και ισχύει για 4 μήνες από την υπαγωγή του σε αυτό και για μία φορά.
9) Φοιτητές τουριστικών επαγγελμάτων (αρ.5 Ν. 4032/1960 και αρ. 15 παρ.4 Ν. 1077/1980)
Άκυρη η απόλυση κατά τη διάρκεια της φοίτησης του μισθωτού τουριστικών επαγγελμάτων σε Σχολές Μετεκπαίδευσης ή μαθητείας.
10) Συνδικαλιστές (αρ. 14 και 15 Ν. 1264/1982)
Δεν επιτρέπεται η απόλυση συνδικαλιστικών στελεχών, αν δεν τηρηθεί η προβλεπόμενη από το νόμο διαδικασία, ήτοι έκδοση απόφασης Ειδικής Επιτροπής επί αιτήσεως του εργοδότη, εφόσον συντρέχει σπουδαίος λόγος.
11) Μισθωτοί που έχουν προσληφθεί αναγκαστικά με ειδικές διατάξεις (Ν.2643/1998)
Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται πολύτεκνοι γονείς, άτομα με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 50% εγγεγραμμένα στα μητρώα ανέργων αναπήρων του Ο.Α.Ε.Δ, όσοι έχουν τέκνο, αδελφό ή σύζυγο με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, όσοι έλαβαν μέρος στην Εθνική Αντίσταση και τα τέκνα τους και οι ανάπηροι και τραυματίες πολέμου.