a

Copyright 2023 Ιάσων Σκουζός TaxLaw.
All Rights Reserved.

espa
Back to top

Τρόπος Άσκησης της Γονικής Μέριμνας

Ιάσων Σκουζός - TaxLaw > Κλάδοι Δικαίου  > Αστικό Δίκαιο  > Τρόπος Άσκησης της Γονικής Μέριμνας

Τρόπος Άσκησης της Γονικής Μέριμνας

Η γονική μέριμνα είναι δικαίωμα λειτουργικό. Ως τέτοιο, αποτελεί παράλληλα και υποχρέωση των γονέων, οι οποίοι το ασκούν υποχρεωτικά από κοινού (1510 παρ. 1 ΑΚ). Ο λειτουργικός χαρακτήρας του δικαιώματος έχει ως συνέπεια ότι το δικαίωμα είναι επίσης και προσωποπαγές, με συνέπεια να μην είναι δυνατή η παραίτηση από το δικαίωμα, η υποκατάσταση του φορέα του δικαιώματος με μεταβίβασή του σε άλλον, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει ότι δεν είναι δυνατή η ανάθεση μεμονωμένων μόνο πράξεων σε τρίτους αν απαιτείται (π.χ. σε δάσκαλο ως προς την εκπαίδευση ή σε τράπεζα για τη διαχείριση της περιουσίας του τέκνου). Επιπλέον ενόψει και του άρθρου 1511 ΑΚ, σύμφωνα με το οποίο «κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου», η παράλειψη άσκησης της γονικής μέριμνας μπορεί να κριθεί κατά τις περιστάσεις και ως αντίθετη προς τα συμφέροντα του τέκνου αλλά και καταχρηστική, σύμφωνα με τον γενικό κανόνα απαγόρευσης της καταχρηστικής άσκησης των δικαιωμάτων του άρθρου 281 ΑΚ, καθώς καταχρηστική άσκηση μπορεί να συνιστά και η παράλειψη άσκησης του δικαιώματος. Επιπροσθέτως, το δικαίωμα της γονικής μέριμνας είναι διαρκές, με συνέπεια να διατηρείται όσο συνεχίζει να υπάρχει η έννομη σχέση από την οποία πηγάζει, η οποία εν προκειμένω είναι η οικογενειακή σχέση, όσο δηλαδή αυτή δεν προσβάλλεται, λ.χ. με προσβολή της πατρότητας ή υιοθεσία του τέκνου από άλλον. Το δικαίωμα της γονικής μέριμνας είναι επίσης και σχετικό και απόλυτο, καθώς μπορεί να προσβληθεί και από ένα από τα μέρη που συνδέει (όπως με την παράλειψη άσκησής του αν και υπάρχει ανάγκη άσκησής του), όσο και από τρίτους.

Η γονική μέριμνα ασκείται από τον ένα μόνο γονέα σε τέσσερις κατηγορίες περιπτώσεων:

α) όταν υπάρχει ένας μόνο φορέας της, δηλαδή ο ένας γονέας έχει αποβιώσει, κηρυχθεί σε αφάνεια ή έχει εκπέσει από τη γονική μέριμνα. Στις περιπτώσεις αυτές η γονική μέριμνα ασκείται αποκλειστικά από τον άλλο γονέα (1510 παρ. 2 ΑΚ).

β) όταν ο ένας γονέας αδυνατεί να ασκήσει τη γονική μέριμνα για πραγματικούς ή νομικούς λόγους. Στην περίπτωση αυτή η γονική μέριμνα ασκείται από τον άλλο γονέα.

γ) όταν πρόκειται για συγκεκριμένες πράξεις που προβλέπονται από το άρθρο 1516 ΑΚ οι οποίες είναι: i) πράξεις συνήθους επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή αφορούν στην τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή πράξεις με επείγοντα χαρακτήρα ii) όταν πρόκειται για λήψη δήλωσης βούλησης που είναι απευθυντέα στο τέκνο.

δ) στις περιπτώσεις που αποφασίζεται από το δικαστήριο, όπως όταν έχει μεσολαβήσει διαζύγιο, ακύρωση του γάμου, διάσταση των γονέων (1513 κ’ 1514 ΑΚ) ή κακή άσκηση της γονικής μέριμνας (1532 ΑΚ), καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του και μεταγενέστερα αναγνωρίστηκε η πατρότητα (1515 ΑΚ).

Σε συνάφεια με τα ανωτέρω, η γονική μέριμνα ασκείται και από τους δύο γονείς από κοινού, εκτός αν συντρέχει περίπτωση επιτροπής ή αναγκαστικής άσκησής της από τον ένα μόνο γονέα. Ο κανόνας της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς είναι αναγκαστικού δικαίου, με συνέπεια να μην είναι έγκυρη η συμφωνία μεταξύ των γονέων σύμφωνα με την οποία την άσκηση της γονικής μέριμνας αναλαμβάνει ολοκληρωτικά μόνο ο ένας και ο άλλος παραιτείται είναι άκυρη. Είναι ωστόσο έγκυρη η συμφωνία για την ανάθεση μεμονωμένων μόνο πράξεων στον ένα γονέα, ή ακόμα και σε τρίτους. Στη νομολογία όμως επικρατεί η άποψη, ότι ορισμένες από αυτές τις πράξεις δε μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο τέτοιου είδους συμφωνίας μεταξύ των γονέων, διότι ανάγονται στον πυρήνα της γονική μέριμνας ως ιδιαίτερα κρίσιμες και καθοριστικές για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανηλίκου και πρέπει να αποφασίζονται και από τους δύο γονείς, ακόμα και όταν τη γονική μέριμνα την ασκεί μόνο ο άλλος, όπως συμβαίνει λ.χ. δυνάμει δικαστικής απόφασης μετά από διαζύγιο. Τέτοιες πράξεις έχουν θεωρηθεί από τα Δικαστήρια η ονοματοδοσία, η επιλογή θρησκεύματος, η συναίνεση σε ιατρικές επεμβάσεις, η άσκηση έγκλησης και η έγερση αγωγής.

error: Content is protected !!